Page Text
________________
[૧૦ ] એ ટંકશાળી વચન મુજબ ) આજ પૂર્વેના પૂજ્ય સર્વગીતાર્થપંગોએ જૈન તિષશાસ્ત્રથી વિરુદ્ધ પણે તિથિઓની વૃદ્ધિ પણ દર્શાવનારા લૌકિકટિપણાને લૌકિક માનીને નહિ; પરંતુ આગમમૂલક માનીને પ્રમાણ કર્યું. તદનુસાર વર્તમાનમાં પણ શ્રીસંઘ, તે ટિપ્પણાને આગમમૂલક માનીને પ્રવર્તે છે.
(-આરાધનાને અંગે તિથિ નહિ, પરંતુ તિથિને અંગે આરાધના હેવાથી આ ધકને આરાધના માટે પ્રથમ તકે સૂર્યોદયથી બીજા સૂર્યોદય સુધીની ૬૦ ઘડી પ્રમાણુવાળી પર્વતિથિ નક્કી કરવી રહે છે. જ્યારે લૌકિકટિ૫ણામાં તે તિથિઓ, કે પૂર્વાણકાલથી તે કઈ મધ્યાહ્નકાલથી તો કોઈ અપરાણકાલ આદિથી શરૂ થતી હોય છે; પરંતુ સૂર્યોદયથી શરૂ થતી તે કઈ જ તિથિઓ હોતી નથી, તેમજ દિવસની ૬૦ ઘડી પ્રમાણુની આરાધના માટે જોઈતી ૬૦ ઘડીની પૂર્ણ પણ હોતી નથી.
(૫)–આથી જૈનોમાં લૌકિકટિપ્પણમાં દર્શાવેલી તિથિઓ, આરાધનાની તિથિઓ તરીકે સ્વીકાર્ય બનતી નથી, પરંતુ આરાધનાની તિથિઓ પ્રાપ્ત કરવાના સાધનરૂપે સ્વીકાર્ય બને છે. એ સાધન તરીકેની લૌકિકતિથિઓનું સાધ્ય આરાધના માટેની ૬૦ ઘડીના પૂરા પ્રમાણુવાળી જેની તિથિઓ હોય છે. તેવી જેની તિથિએ, અનવસ્થિતપણે શરૂ થતી અને અપૂર્ણ એવી તે મૂળ લકિક તિથિઓને સૂર્યોદયથી અન્ય સૂર્યોદય સુધીની ૬૦ ઘડીની પ્રમાણપૂર્ણ લેખાવે તે જેની અપવાદ લાગુ કરવામાં આવે તે જ પ્રાપ્ત થઈ શકે.
(૬)-આથી આરાધના માટે તેવી પૂર્ણ જેની તિથિઓ પ્રાપ્ત કરવા સારૂ આપણું પૂર્વાચાર્યોએ, લૌકિકટિપ્પણુગત તિથિઓની (પૂર્વાણકાલવ્યાપિનીમધ્યાહ્નકાલવ્યાપિની વગેરે) અનવસ્થાને તથા અપૂર્ણતાને દૂર કરીને એક સૂર્યોદયથી બીજા સૂર્યોદય સુધીની અવસ્થા તથા ૬૦ ઘડીની પૂર્ણતા લેખાવે તેવું-“ડાિ ના તિથી ના ઉનાળ, રીડ (पूर्वाहकालव्यापिनी-अपराहण्यापिनी०) कीरमाणीप ॥ आणाभंगऽणवत्था मिच्छत्त विराह of mધે ” એ જેની અપવાદસૂત્ર રચેલ છે. એ જેની અપવાદસૂત્રથી જોતિષજન્ય લૌકિક તિથિઓને પ્રભુશાસનની આદિથી સંસ્કાર અપાત રહેલ છે અને તેમ કરીને તગત લૌકિકપણું દૂર કરવા પૂર્વક તે લૌકિક તિથિઓને એક સૂર્યોદયથી બીજા સૂર્યોદય સુધીની આરાધ્ય જેની તિથિઓ બનાવવામાં આવે છે એ પ્રકારના સંસ્કાર પછીથી જ તેને આરાધ્ય તિથિઓ માનવામાં આવે છે, અને જેમાં તે જ તિથિઓની જૈની તિથિ સ્વરૂપે આરાધના કરવામાં આવે છે. લૌકિકતિથિઓ તેવા પ્રકારની નહિ હોવાથી જેમાં તે આરાધવા ગ્ય મનાતી નથી અને તેથી તેની આરાધના કરવામાં આવતી નથી. આ વસ્તુથી એ હકીકત પણ સ્પષ્ટ થાય છે કે “જેને માં જે ઉદયાત્ તિથિ માનવાનું કહેવાય છે તે કઈ મૂલસૂત્રને આધારે કહેવાતું નથી, પરંતુ મૂલ નહિ એવા આ “વયંતિ ” અપવાદસૂત્રને આધારે જ કહેવાય છે. મૂલ તે લૌકિક ટિપ્પણુગત તિથિએ જ છે.” એ અપવાદસૂત્ર પણ ટિપ્પણની તિથિઓમાંની જે તિથિએ સૂર્યોદયવખતે વર્તતી હોય છે તે તિથિઓને જ તેવી જેની તિથિ બનાવવા સમર્થ
| SR No. | 022156 |
| Book Title | Tattva Tarangini Anuwad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar |
| Publisher | Shasankantakoddharak Gyanmandir |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 318 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 35 MB |