________________
.
બીજ ગુણ પ્રશસ્ત રૂપનું વર્ણન. (૧૯) છે. પાંચે ઈદ્રિયે જેની સુંદર હોય તે, અર્થાત્ કાણે, ખરે, બહેરે અને મૂંગે વિગેરે દોષવાળ ન હોય. તથા ગુપચ—જેને સારું સંઘયણ-શરીરનું સામર્થ્ય હોય તે તુરંદના કહેવાય છે. અર્થાત પહેલું જ સંઘયણ હોવું જોઈએ એ કાંઈ નિયમ નથી. કારણ કે બીજાં સંઘયણમાં પણ ધર્મની પ્રાપ્તિ હોય છે, કહ્યું છે કે –“રાવ સંસ્થાનમાં ધર્મની પ્રાપ્તિ હોય છે, તે જ પ્રમાણે સર્વ સંઘયણેમાં પણ ધર્મ પ્રાપ્તિ રહેલી છે. તે કુવંદના કહેવાય છે. ભાવાર્થ એ છે જે– તપ અને ચારિત્રની ક્રિયા કરી શકાય તેવા સામર્થ્ય સહિત હોવો જોઈએ. આવા મનુષ્યને ધર્મની પ્રાપ્તિ થઈ શકે છે. હવે તેનું ફળ કહે છે–આવો પુરૂષ વેર (વજા) સ્વામીની જેમ મનાતુતીર્થની ઉન્નતિનું કારણ મવતિ–થાય છે. કહ્યું છે કે –“અતિશય રૂપવાળા વાષિ જ્યાં જ્યાં વિચરતા હતા, ત્યાં ત્યાં શ્રી જિનધર્મ અત્યંત ઉન્નતિને પામતે હતે. જેણે પૂર્વ જન્મમાં સુકૃત કર્યું હતું એવી ગૃહપતિની પુત્રી વાસ્વામી મુનીશ્વર ઉપરના રાગે કરીને સેંકડો દુઃખનો નાશ કરનારા ચારિત્રને પામી. આગમમાં પણ કહ્યું છે કે“ધર્મ–પુણ્યના ઉદયવડે સુંદર રૂપ મળે છે. તેવા સુંદર રૂપ પામેલા પણ સાધુ ધર્મને આચરે છે. સુંદરરૂપ પામવું એ પૂર્વે આચરેલા વ્રત-નિયમનું જ પરિણામ-ફળ છે તેથી તેવા સુંદર રૂપની અમે પ્રશંસા કરીએ છીએ.”
અહીં કે શંકા કરે કે-નંદિષણ અને હરિકેશિબળ વિગેરે કુરૂપી હતા તે પણ તેમને ધર્મની પ્રાપ્તિ થયેલી સંભળાય છે, તે જે રૂપવાળા હોય તે જ ધર્મને અધિકારી થાય એમ કેમ કહ્યું? આ શંકાને ઉત્તર આપતાં ગુરૂ કહે છે કે –તારી શંકા સાચી છે, પરંતુ અહીં રૂપ બે પ્રકારનું છે. એક સામાન્ય રૂ૫ અને બીજું અતિશયવાળું રૂપ. તેમાં સામાન્ય એટલે જેનાં પાંગ સંપૂર્ણ હોય છે. આવું. સામાન્યરૂપ નંદિષેણ વિગેરેને હતું જ, માટે તેમાં કાંઈ વિરોધ નથી.
