________________
ગ્રંથકર્તા મહાત્માને ગ્રંથ રચવાને હેતુ
(ર૪૯)
હવે ચાલતા પ્રકરણના અર્થનો અનુવાદ કરવા પૂર્વક ઉપસંહારની બે ગાથાઓ કહે છે...
धम्मरयणोच्चियाणं, देसचरित्तीण तह चरित्तीणं । लिंगाई जाई समए, भणियाई मुणियतत्तेहिं ॥ १४२ ॥ तेसि इमो भावत्थो, नियमइविभवाणुसारओ भणियो। सपराणुग्गहहेउं, समासो संतिसूरीहिं ॥ १४३ ॥
મૂલાથ–ધર્મરત્નને ઉચિત એવા દેશવિરતિ અને સર્વવિરતિવાળાનાં જે લિંગે તત્વજ્ઞાનીઓએ સિદ્ધાંતમાં કહ્યાં છે. તેને આ ભાવાર્થ શાંતિસૂરીએ સ્વપરના અનુગ્રહના હેતુથી પોતાની મતિના વૈભવને અનુસરે સંક્ષેપથી કહ્યો છે.
ટીકાઈ–ઉપર કહ્યા પ્રમાણે ધર્મરત્નને યોગ્ય એવા દેશચારિત્રી એટલે દેશવિરતિવાળા અને ચારિત્રી એટલે સર્વવિરતિવાળાનાં જે લિંગે સમયમાં એટલે સિદ્ધાંતમાં મુનિતતોએ એટલે સિદ્ધાન્તના સભાવને જાણનારાઓએ કહ્યાં છે, તેમને આ-ઉપર કહેલો ભાવાર્થ -તાત્પર્યાર્થી પોતાની મતિના વિભવને અનુસારે એટલે પિતાની બુદ્ધિસંપદાને અનુસારે કહ્યો છે એટલે કે સિદ્ધાંતરૂપી સમુદ્રને પાર પામવે અશકય છે તેથી જેટલું મેં જાણ્યું છે તેટલું જ કહ્યું છે. શા માટે આટલો પ્રયાસ કરવો પડયો ? તે ઉપર કહે છે કે–પિતાનો અને પરને અનુગ્રહ એટલે જે ઉપકાર, તે જ જે કહેવાનું કારણ છે તે સ્વપર અનુગ્રહના કારણથી. તે અનુગ્રહ પણ આગમથીજ થઈ શકે તેમ છે એમ જે કઈ શંકા કરે તે કહે છે કે-નહીં. કેમકે આગમમાં કેઈક અર્થ કયાંઈક કહ્યો છે, અને કેઈક અર્થ કયાંઈક કહ્યો છે તેથી તેને અલપ આયુષ્યવાળા અને અ૫ બુદ્ધિવાળા આ યુગના મનુષ્ય જાણવાને સમર્થ નથી; એમ વિચારી સંક્ષેપથી એટલે નાના ગ્રંથ
