________________
(૨૪)
ધર્મરત્ન પ્રકરણ. બે પુરૂએ આ પૃથ્વી ધારણ કરી છે. તે એ કે પરના ઉપકાર કરવામાં જેની મતિ રહેલી છે, તથા જે કરેલા ઉપકારને વિસરી જ નથી.” તેમજ લોકોત્તર જે એકવીશ ગુણે કહ્યા છે, તેમાં પણ આ ગુણ ગુણ જ છે. તથા ગુરૂને નહીં મૂકનારાએ સમગ્ર ગચ્છના ગુણેની વૃદ્ધિ કરી કહેવાય છે. કેમકે ગુરૂ આજ્ઞામાં વતતા ગચ્છના જ્ઞાનાદિક ગુણેને વધારે જ છે. જે કદાચ તે શિષ્યને ભણાવ્યા, ગણાવ્યા અને ભાત પાણીથી પોષણ ક્ય, અને પછી પાંખ આવેલા હંસની જેમ તેઓ સર્વ દિશામાં ફરવા લાગે તો તેઓને ખલુક જેવા જાણ માત્ર તેમને શિખવતા નથી એટલું જ નહીં પણ તેમને કાલિકાચાર્યની જેમ ત્યાગ કરી દે છે. તથા ગુરૂને નહીં મૂકનાર સાધુએ અનવસ્થા એટલે મર્યાદાની હાનિ, તેનો પરિહાર-નાશ કર્યો કહેવાય છે. (મર્યાદા પાળી કહેવાય છે) અભિપ્રાય એ છે જે-જે સાધુ અપષવાળા એક ગુરૂને છેડી દે છે, તે સાધુને બીજા ગુરૂઓ રાખતા નથી. કેમકે તેવા સૂક્ષ્મ દોષ કેઈથી દૂર થઈ શક્તા નથી. કદાચ બીજા ગુરૂએ તેને રાખ્યો તે તે જ સ્થિર થઈને રહેશે નહીં. તેથી તે છેવટ એકલો જ રહેશે. હવે તેને સ્વેચ્છાચારી અને સુખી જોઈ બીજા બીજા સાધુ પણ તેવું જ અંગીકાર કરશે. આવા પ્રકારની જે અનવસ્થા-અમર્યાદા તે ગુરૂની સેવા કરનારે ત્યાગ કરી કહેવાય છે. એ વિગેરે બીજા પણ ગુરૂ, ગ્લાન, બાળ અને વૃદ્ધાદિકને વિનય, વૈયાવચ્ચ કરવી વિગેરે અને સૂત્રાર્થ આગમનું સ્મરણ વિગેરે ઘણુ ગુણે થાય છે. ૧૩૩
તે પ્રમાણે ન કરવાથી શું થાય? તે કહે છે –
इहरा वुत्तगुणाणं, विवजत्रो तह य अत्तउक्करिसो । अप्पच्चो लणाणं, बोहिविघायाइणो दोसा ॥ १३४ ॥
