________________
( ૧૩૮ )
ધર્મરત્ન પ્રકરણુ.
તા કેાઇવાર વિરૂપ થાય છે અને કોઇવાર સુખી થાય છે તેા કાઇવાર દુ:ખી થાય છે. ” ઈત્યાદિ આવા પ્રકારના ચાર ગતિરૂપ સંસારને સુખરૂપી સારના અભાવ હાવાથી અસારરૂપ જાણીને ભાવ શ્રાવક તેમાં તિ–પ્રીતિ કરતા નથી. પરંતુ તે આ પ્રમાણે વિચારે છે-“ જેએ અનુત્તર મેાક્ષમાં ગયા છે તે સત્પુરૂષાને ધન્ય છે, કે જેથી કરીને ત્યાં જીવાને ક ખ ધનુ કારણ રહેતુ નથી. ” ૬૩.
""
તથા—
खण मेसु विसए, विसोवमाणे सावि मन्नतो । तेसु न करेइ गिर्द्धि, भवभीरू मुयितत्तत्थो || ६४ ॥
મૂલા --ક્ષણમાત્ર સુખ આપનારા વિષયાને સદા વિષ સમાન માનતા, ભવભીરૂ અને તત્ત્વાર્થને જાણનાર પુરૂષ તેમાં આસક્તિ કરતા નથી.
ટીકા—જેનાથી ક્ષણ માત્ર સુખ થાય છે તેવા શબ્દાદિક વિષયાને હંમેશાં વિષ સમાન-પરિણામે દારૂણ જાણનાર એટલે કે જેમ વિષ ખાતી વખતે મધુર સ્વાદ આવે છે, પરંતુ પરિણામે પ્રાણના વિનાશ કરે છે, તેમ આ વિષયેા પણ પરિણામે નીરસ થાય છે. તે વિષે વાચકવર કહે છે કે વિષયા આરંભમાં અતિ અભ્યુદયવાળા લાગે છે, મધ્યમાં શ્રૃંગાર અને હાસ્યના દેદીપ્યમાન રસને આપે છે, તથા પરિણામે ખીભત્સ, કરૂણા, લજ્જા અને ભયને આપનારા થાય છે. જો કે વિષયેા સેવન કરતી વખતે મનની તુષ્ટિને કરનારા થાય છે, તેા પાછળથી ક્રિપાક ફળના ભક્ષણની જેમ તેનુ પરિણામ અત્યંત દુઃખકારક થાય છે. ” આ પ્રમાણે જાણતા ભાવ શ્રાવક તે વિષયામાં અતિ આસક્તિ કરતા નથી. અને ભવભીરૂ એટલે સસાર વાસથી ચકિત મનવાળા તે આ પ્રમાણે વિચાર કરે છે કે-“ સમકિત ષ્ટિવાળા અને આગમના અભ્યાસી હાય તા પણ જો અત્ય ંત વિષય રાગના સુખને વશ થયેલા હાય ! તે સત્યકિની જેમ આ દુરત સંસારમાં ભ્રમણ
પશુ
