________________
( ૧૧૨)
ધર્મરત્ન પ્રકરણ
આનાજ વિપરીતપણાને વિષે દોષ દેખાડવા પૂર્વક
'વિધેયપણાને કહે છે,
નમણું, ઝવહિવયં વરસ નિયા ! तत्तो भवपरिवुड्डी, ता होजा उज्जुववहारी ॥४८॥
મૂલાથ—અસત્ય ભાષણાદિક કરવાથી શ્રાવક અવશ્ય બીજાના અધિનું કારણ થાય છે, અને તેથી કરીને તેના ભવની વૃદ્ધિ થાય છે. આ કારણથી શ્રાવકે ઋજુવ્યવહાર થવું જોઈએ.
ટકાથ-અન્યથા ભણન એટલે યથાર્થ (સત્ય)વચન ન બોલવું તે. મૂળ ગાથામાં આદિ શબ્દ લખેલે છે, માટે પરને દુઃખ ઉત્પન્ન કરે તેવી ક્રિયા, દેષની ઉપેક્ષા અને કપટ મૈત્રીનું ગ્રહણ કરવું. આટલી બાબત શ્રાવકને હોય તે તે બીજા મિથ્યાષ્ટિઓને અવશ્ય અબાધિનુંધર્મની અપ્રાપ્તિનું બીજ-મૂળ કારણ થાય છે. કારણ કે શ્રાવકને અને ન્યથા ભાષણાદિકમાં પ્રવર્તતા જોઈને બીજાઓ આ પ્રમાણે બોલે છે કે –“જિન શાસનને ધિક્કાર છે, કે જે શાસનમાં શ્રાવકને સજજનોએ નિદેલા અસત્ય ભાષણાદિક અકાર્યથી નિવૃત્તિ કરવાનો ઉપદેશ જ કર્યો નથી.” આ પ્રમાણે નિંદા કરવાથી તે મનુષ્ય સેંકડો જન્મમાં પણ બોધિને પામી શકતા નથી, તેથી તે અબાધિ બીજ કહેવાય છે. અને તે અબાધિ બીજ થકી તે (જિનશાસન ) ની નિંદા કરનારને તથા તેના નિમિત્ત રૂપ બનેલા શ્રાવકને પણ ભવની (સંસારની) વૃદ્ધિ થાય છે. તે વિષે કહ્યું છે કે “જે શ્રાવક અજાણપણે પણ શાસનની લઘુતા કરાવવામાં પ્રવર્તે છે, તે બીજા પ્રાણીઓના મિથ્યાત્વને હેતુકારણ થાય છે, તેથી તે શ્રાવક પણ અત્યંત સંસારના કારણરૂપ, પરિણામે દારૂણ, ઘેર અને સર્વ અને વધારનારા તે જ મિથ્યાત્વને
૧ કરવા લાયક.
