________________
ચાર પ્રકારના કૃતવૃત કર્મનું વર્ણન.
(૮૫)
અને અર્થ એ તેનું જ વ્યાખ્યાન કહેવાય છે. માટે ગીત અને અર્થ એ બન્ને વડે જે યુકત હોય તે ગીતાર્થ કહેવાય છે.” બીજાની પાસે અન્યથા પ્રકારની પ્રરૂપણુ પણ સંભવે છે, અને તેથી વિપરીત બંધ થઈ જાય છે. માટે ગીતાર્થ પાસે શ્રવણ કરવું, આ પહેલું વ્રત કમ થયું. ૧
વ્રતના એટલે આવ્રતાદિકના ભાંગા, ભેદે અને અતિચારેને સારી રીતે જાણે. તેમાં ભાંગા આ પ્રમાણે “દ્વિવિધ ત્રિવિધ એ પહેલે ભાગ ૧, દ્વિવિધ દ્વિવિધ એ બીજે ૨, દ્વિવિધ એક વિધ એ ગીજે ૩, એક વિધ ત્રિવિધ એ ચોથો ૪, એક વિધ દ્વિવિધ એ પાંચમે ૫, એકવિધ એકવિધ એ છઠ્ઠો ૬, ઉત્તર ગુણને સાતમે ૭ અને અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિને આઠમ ભાંગે છે. ૮” આ દરેકના છ છ ભેદ છે. તથા બબે વિગેરેના સંગીયા ભાંગ કરીયે તો અનેક પ્રકારે થાય છે. કહ્યું છે કે-“ પાંચ અણુવ્રતમાં એક સંગીયા ભાંગા પ છે, દ્વિક સંજોગીયા ૧૦ છે, ત્રિક સંગીયા ૧૦ છે, ચાર સંગીયા ૫ છે, અને પાંચ સંજોગીયે એક ભાગે છે. તેમાં પાંચે વ્રતોના થઈને એક સંજોગીયા ૩૦ ભાંગ છે, દ્વિક સંજોગીયા જે દશ ભાંગા છે તેના કુલ ૩૬૦ ભાંગા થાય છે, ત્રિક સંજોગીયા જે દશ ભાંગા છે, તેના ૨૧૬૦ ભાંગ છે, ચાર સંગીયા જે પાંચ ભાંગા છે તેના ૬૪૮૦, પાંચ સંજોગીયાને જે એક ભાંગે છે તેના ક૭૭૬ ભાંગા થાય છે, તથા ઉત્તર ગુણ અને અવિરતના બે ભાંગા મેળવવાથી કુલ ૧૬૮૦૮ ભાંગા થાય છે. આ પ્રમાણે શ્રાવકોને સંક્ષેપથી વ્રત ગ્રહણ કરવાનો વિધિ કહેલો છે.” આ જ પ્રમાણે એક એક વ્રતના નવ નવ ભાંગાની કલ્પના કરવાથી, એકવીશ એકવીશ ભાંગાની કલપના કરવાથી અને ઓગણપચાસ એગણપચાસ ભાંગાની કલ્પના કરવાથી શ્રાવકના વ્રતના ભાંગાઓ અનેક પ્રકારે થાય છે. તેભાંગાઓ સાવધાન પણે ઇંદ્રિયો વિગેરેને આશ્રીને થાય છે. તેની માત્રિકા આ પ્રમાણે છે. યોગને આશ્રીને પ્રથમ ત્રણ
૧ મન, વચન, કાયાના ગ.
