________________
૧૫૮
ઉપદેશમાળા
दडुझउमकज्जकरं, भिन्नं संखं न होइ पुण करणं । लोहं च तंबविद्धं, न एइ परिकम्मणं किंचि ||४८९|| को दाही उवएस, चरणालसयाण दुव्विअड्डाणं ? ફંવસ્ત ટેવોનો, ન હિાફ નાળમાળસ ||૪૬૦||
રીતે પાપિષ્ઠ સાધુ રોગી જેમ જેમ કર્મરોગહર આગમપદોરૂપી ઔષધો પીતો જાય છે, તેમ તેમ એનું ચિત્તરૂપી પેટ પાપ-વાયુથી અધિકાધિક ભરાતું જાય છે, અર્થાત્ પાપીસાધુ જેમ જેમ શાસ્ત્રો ભણતો જાય ને તપ કરતો જાય તેમ તેમ વધુ વધુ મોહમાં અસંયમની પ્રવૃત્તિમાં ફસાતો જાય છે.)
(૪૮૯) (જિનવચન-વૈદ્યના ઉપચારથી પણ અસાધ્ય એ અસાધ્ય જ છે, જેમકે) બળી ગયેલી લાખ કામની નથી રહેતી, ફૂટેલો શંખ સંધાતો નથી, તાંબે વીંધેલું લોઢું હવે કાંઈ પણ ‘પરિકર્મ’=સુધારો (પૂર્વઅવસ્થા) પામી શકતું નથી. (એમ એ પાપીસાધુ પુનઃ સંયમપ્રાપક ચિકિત્સાને અયોગ્ય બને છે.)
(૪૯૦) ચારિત્રમાં આળસુ (પ્રમાદી અને શાસ્ત્રના ઇધર-ઉધરના વાક્યોને વિપરીત રીતે લગાવનાર) પંડિતમાની દોઢ ડાહ્યાને સત્યતત્ત્વનો ઉપદેશ કોણ આપશે ? દેવલોકને નજરે જોનારા ઇંદ્ર આગળ કોઈ દેવલોકનું વર્ણન કરતું નથી. (ક૨ના૨ો ઈંદ્રથી ઉપહાસ્ય બને, ઈંદ્રની દ્રષ્ટિએ તુચ્છ દેખાય છે; એમ પોતાની જાતને જાણકાર માની બેઠેલા જનો તત્ત્વબોધ આપનારની હાંસી કરે છે, અર્થાત્ તત્ત્વોપદેશકને તુચ્છ લેખે છે. ખરેખર તો એવાઓ પ્રબળ મોહનિદ્રાથી ઘેરાયેલા હોઈ અન્યાન્ય ઉન્માર્ગ પ્રવૃત્તિ કરનારા હોવાથી વાસ્તવમાં આગમના જાણકાર જ નથી.)
