Tattva Tarangini Balavbodh

SR No.: 022109
Original Sutra Author: N/A
Author: Dharmsagar Gani, Jambusuri
Publisher: Muktabai Gyanmandir
Publication Year: 1949
Total Pages: 48
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 34

.
लिखिउ हुइ तुहइ पणि तेह ज दिवस प्रमाण करिबु, पणि जे दिवसनई विषइ उदयधिक मांडीनई आथमिआं लगइ सइंबद्ध श्लोक कोषा हुइ अनइ ग्रन्थ पूरु थियु न हुइ ते पूर्विलिउ दिवस प्रमाण नही, जेह भणी तेह पूर्विलिआ दिवसनई विषइ शास्त्र र थयुं नथी। तउ ईणई प्रकारई करी तेह ज दिवस मानवु (जे) दिव(स)नई विषइ तिथि पूरी थई हुइ, पणि पूर्विली न मानवो । हवइ कोइ एक इम कहइ-तिथि त्रुटई हुँतइ एकइ दिहाडइ बिइ तिथि मानु छउ तिह्यां किसिउ दृष्टांत ! तेहनइ इम कहीइ-जिम कोइ एक पुरुष एकई ज दिहाडइ बिइ कार्य करीनइ इम कहइ जे आज मई बिइ कार्य पूरी कीधा तीणइ प्रकारई जे दिवसनई विषइ बिइ तिथि पूरी थई हुइ तेह ज प्रमाण । इति गाथार्थः ॥ १८ ॥
(ભાષા)–“નવા ગ્રંથનું કરવું અથવા ગ્રંથનું લખવું ઈત્યાદિક જે કાર્ય લોકને વિષે દેખાય તે કાર્ય જે વાર સ્વરૂપ દિવસને વિષે પુરૂં થાય તે જ દિવસ અંગી કરે. જેમ અમુક વર્ષ સંબંધી જે અમુક માસ તેમાં જે અમુક દિવસ તેને વિષે એ ગ્રંથ પૂરો થયે, અથવા એ ગ્રંથ લખ્યો, ઇત્યાદિક પુસ્તકને છેડે લખાય છે. જે દિવસને વિષે ગ્રંથ પૂરો થયે હેય તે દિવસે યદ્યપિ એક ગ્લૅક માત્ર લખ્યું હોય તે પણ તે જ દિવસ પ્રમાણ કરે, પણ જે દિવસને વિષે ઉદયથી માંડીને અસ્ત સુધી સેંકડે લોક કર્યો હોય, અને ગ્રંથ પૂરે થયે ન હોય તે પૂરલ દિવસ પ્રમાણ નહિ, કારણ તે પૂર્વના દિવસને વિષે શામ પૂરું થયું નથી. તે ૧૪ એ પ્રકારે કરી તે જ દિવસ માન જે દિવસને વિષે તિથિ પૂરી થઈ હોય, પણ પૂર્વની ન માનવી. હવે કોઈ એક એમ કહે “તિથિ ય પામે ત્યારે એક દિવસે બે તિથિ માને છે ત્યાં કો દષ્ટાંત ?' તેને એમ કહીએ–બજેમ કેઇ એક પુરૂષ એક જ દિવસે બે કાર્ય કરીને એમ કહે કે “આજ મેં બે કાર્ય પૂરાં કર્યા તે પ્રકારે જે દિવસને વિષે બે તિથિ પૂરી થઈ હોય તે જ પ્રમાણ એમ ગાથાર્થ થયે. ૧૮
અવતણિકા
हवइ 'वाधी जे तिथि तेहनी पूर्विली तिथि पूरी छइ तेह भणी पहिली तिथि मानवी' एहवु ने कहा तेहनइ असत्य लागइ छइ, ते देषा(खा)डीइ छइ
(ભાષા)-બ હવે “વધી જે તિથિ તેની પૂર્વની તિથિ પૂરી છે તે માટે પહેલી તિથિ માનવી, એવું જે કહે તેને અસત્ય લાગે છે, તે દેખાડે છે”—
ગાથા ૧૯ મી तं पुण असच्चवयणं, जे भण्णइ अज्ज पुण्णतिहिदिवसो। . जं पणं पुरो वि दुगतिग-घडिआ वदृति तीसे य ॥ १९ ॥
૧૪. આ ઉદલેખ સાફસાફ સાબીત કરે છે કે ક્ષય વૃદ્ધિ પ્રસંગે તેનાથી પૂર્વ પૂર્વતર તિયિની ભય વૃદ્ધિ કરવાનો ચાલ અણીય છે, અને ક્ષય પ્રસંગે એક જ દિવસે બે તિથિની ભેગી આરાધના કરવાની તેમ જ વૃદ્ધિ પ્રસંગે પહેલી તિથિ કણ અથવા ખોખા તિથિ રાખવાની રીત જ ખરી-શાસ્ત્રીય છે.