________________
કષાયેનું વર્ણન. કાળની હાનિ વતે છે, સંયમને યોગ્ય ક્ષેત્ર નથી; એથી જયણપૂર્વકજ વર્તવું જોઈએ, યતનાવંતનું અંગ ભગ્ન થતું નથી. સુવિહિત સાધુઓએ સમિતિ, કષાય, ગારવ, ઇંદ્રિય, મદ અને બ્રહ્મચર્યની ગુપ્તિમાં સ્વાધ્યાય, વિનય, તપ શક્તિથી જયણુજ પાળવી જોઈએ. સમયોચિત જયણાવડે મત્સર રહિત ઉદ્યમ કરતા
કયાત્રા રહિત યતિને સદા યતિપણું હોય છે. જયણું કરવા છતાં પણ પ્રમાદની બહુલતાથી કેઈપણ પ્રકારે ખલના થાય તે પણ ચારિત્રની વિરાધના થતી નથી. કહ્યું છે કે–જયણાવંત મુનિરાજની પ્રમાદથકી થતી ખલના કાંટાવાળા માર્ગ થકી થતી ખલનાતુલ્ય ગણાય છે, પરંતુ તે ચારિત્રનો નાશ કરતી નથી.” તેમજ કહ્યું છે કે–સૂત્રમાં કહેલ વિધિયુત જયણા કરનાર અધ્યવસાયની વિશુદ્ધિવાળા મુનિરાજથી થતી વિરાધના નિર્જરારૂપ ફળવાળી હોય છે. ૪૯
જયણાવંત સાધુએ કષામાં પ્રવૃત્તિ ન કરવી જોઈએ. એથી કષાયેનું ફળ કહે છે. . जं अज्जियं चरितं, देसूणाए वि पुवकोडीए। . तं पि कसाइयमित्तो, हारेइ नरो मुहुत्तेणं ॥ ५० ॥
ગાથાર્થ–અ૫ અંશથી ન્યૂન પૂર્વકડી વરસ સુધીમાં જે ચારિક ઉપાર્જન કર્યું હોય, તેને પણ કષાયયુક્ત તે મનુષ્ય એક મુહૂર્તમાં હારી જાય છે. ૫૦ - વ્યાખ્યાર્થ–પૂર્વકેડીથી અધિક આયુષ્યવાળા, અકર્મભૂમિ વિગેરેમાં ઉત્પન્ન થયેલા મનુષ્યને તે વ્રત જ હેતું નથી, પૂર્વકેડી આયુષ્યવાળા મનુષ્યને પણ આઠ વરસથી ઉપરજ દીક્ષા હાઈ શકે; એ હેતુથી દેશે ઉણુ પૂવ કેડી સુધીમાં દુઃખે પાળી શકાય એવું તપશ્ચર્યારૂપ જે ચારિત્ર મેળવ્યું હોય, તે સઘળાને કઈ ક.
ના વશ થકી ફક્ત અંતર્મુહૂર્ત કાળ સુધી પણ અંનતાનુબંધિ કષાયેના ઉદયમાં વર્તતે કઈક મનુષ્ય નિષ્ફળ કરે છે. તેવા પ્રકાર
