Page Text
________________
પંચવરનાક
છે) બીજા પણ કષાદિક ગુણે અહીં લેવા જોઈએ. આ પૂર્વે કહેલી પરીક્ષાઓથી સાધુની પરીક્ષા કરવી જોઈએ, માટે આ શાસ્ત્રમાં સાધુના જે ગુણે કહેલા છે તેવા અત્યંત શુદ્ધ ગુણવાળેજ સાધુ કહેવાય, કારણકે તેજ મોક્ષને સાધનાર છે. આ અધિકારમાં વિસ્તાર કરતા નથી, પણ બીજાઓ પ્રતિબોધ પામશે એવા ભાવથી ઉપાર્જન કરેલા નિર/બંધ કે કુશલાનું બંધ કર્મના સંબંધે ભાવચારિત્ર પ્રાપ્ત થાય તે નક્કી થયું. મંદિર સંબંધી અપ્રતિપતિત એવી શુભચિંતાના ભાવથી ઉપાર્જન કરેલા કર્મોને લીધે ભાવચારિત્રના અંતને પામે છે અને તેથી તે આરાધના મેળવે છે. નિશ્ચયનયની અપેક્ષાએ ચારિત્ર લેવાના સમયથી મરણ સુધી હંમેશાં વિધિપૂર્વક સંજમનું પાલન તેજ આરાધને છે, અને આરાધક જીવ સાત આઠ વે પરમ યથાખ્યાતચારિત્રને પામીને જરૂર મોક્ષ પામે છે. દવ્યાભાવસ્તવનું વ્યાપીપણું જ ચાવવા સાથે સ્થાન જણાવે છે –
दव १२०९, जइणो १२१०, तंतम्मि १२११ मल्लाइ १२१२ ओसरणे १२१३ णय २२१४, गो १२१५ कज्जं १२१६ जिण १२१७, ता, १२१८, जं च १२१९, एअस्स १२२० इहरा १२२१, सक्खा १२२२, एएहितो १२२३, अकसिण १२२४, सो १२२५, अणु १२२६, सुन्वइ १२२७
એવી રીતે પરસ્પર સંબંદ્ધ એવા દ્રવ્યભાવસ્તવનું સ્તવસ્વરૂપ નિશ્ચયથી જાણ્યા પ્રમાણે કહ્યું. સાધુને પણ અનુમોદનાદ્વારાએ દ્રવ્યસ્તવ હોય છે. આ હકીકત શાથી સિદ્ધ થએલી જાણવી. શાસ્ત્રમાં ચિત્યસ્તવની અંદર સાધુને પણ ભગવાનના પૂજાસત્કાર માટે કાર્યોત્સર્ગ કરવાનો કા છે, અને તે પૂજાસત્કારાદિ તે દ્રવ્યસ્તવ સ્વરૂપજ છે. પૂજા માલ્યાદિથી બને છે અને સત્કાર શ્રેષ્ઠવઆદિથી બને છે. બીજાઓ પૂજા અને સત્કારના સવરૂપમાં વિપર્યાસ પણ માને છે. બંને પ્રકારે પણ તે પૂજા અને સત્કાર એ દ્રવ્યસ્તવજ છે. સમવસરણમાં ભગવાને પણ જે માટે રાજા આદિએ કરાતા બલિઆદિકને નિષેધ નથી કર્યો, તેથી જણાય છે કે ઉચિતેને દ્રવ્યસ્તવની આજ્ઞા છે. કેઈ દિવસ પણ મોક્ષથી પ્રતિકૂળ એવા વ્યાપારની આજ્ઞા ભગવાન્ કરે નહિં, અને મોક્ષને અનુકૂળ એ વ્યપાર સાધુઓને બહુમત ન હોય તેમ નજ બને. કોઈક તરફથી કદાચ ભાવને જે અંશ તેજ ભગવાનને બહુમત છે એમ કહેવામાં આવે તે દ્રવ્ય વગર ભાવ હોતું નથી એ સિદ્ધાંત છે કારણ કે દ્રવ્ય એજ ભાવનું કારણ છે, માટે તત્વથી દ્રવ્યની અનુમોદના થઈ જ ગઈ. આહારથી થવાવાળી તૃપ્તિને ઈચ્છનારને તે ભાવથી અનંતર એવું એનું દ્રવ્ય જે કારણ તે પણ ઈચ્છેલુંજ છે, તેથીજ ભરત મહારાજા વિગેરેને જિનભવન કરાવવાઆદિમાં નિષેધ કર્યો નથી, પણ શલ્ય વિષઆદિની ઉપમાઓએ કરીને કામને નિષેધ કર્યો છે, એ ઉપરથી શાસ્ત્ર દ્વારાએ દ્રવ્યસ્તવને નિષેધ ન થવાથી પ્રસંગ પ્રાપ્તને પ્રતિષેધ ન કરાય તે અનુમત ગણાય એ ન્યાયે જિનભવનારિરૂપ દ્રવ્યસ્તવ તે સંમત થયે. એવી રીતે બાકીના મુનિઓને પણ દ્રવ્યસ્તવમાં અનુમોદનાઆદિ વિરૂદ્ધ નથી. વળી ભગવાનને ચાર પ્રકારે ઔપચારિક વિનય જે કરવો જોઈએ તે પણ દ્રવ્યસ્તવ સિવાય બીજો બની શકે નહિ. એ ઐપચારિકવિનયને અંગેજ ચૈત્યસ્તવમાં સાધુઓને પણ પૂજનાદિના ફલની પ્રાપ્તિનું ઉગાણુ યુદ્ધ છે, નહિંતર તે ઉચ્ચારણ અયોગ્ય જ થાત અને તે ચંવારા આદિના પાઠના
| SR No. | 022091 |
| Book Title | Panchvastu |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 124 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |