Page Text
________________
પંચવસ્તક અર્થ આદિનું કમે વ્યાખ્યાન દેવું, પણ તે દેવાતું સૂત્ર કે અર્થ પોતાના આત્માથી નિશ્ચિત થએલું હેવું જોઈએ. ઉ૫સંપદા ગ્રહણ કરવાની રીતિ જણાવે છે. ઉપસંપદાનો કપએ છે કે પિતાના ગુરુની પાસે જે સૂત્રાર્થ હોય તે ગ્રહણ કરીને તેનાથી અધિક ગ્રહણ કરવાને સમર્થ અને ગુરુની આજ્ઞા પામેલ જે શિષ્ય હોય તેજ ઉપસંપદા લે. નવદીક્ષિતેના પરિવારવાળા, અને એકલા એવા ગુરુ પાસેથી શિખ્ય ઉપસંપદની આજ્ઞા માગે નહિં, અને આચાર્ય પણ પરિણત પરિવાર આદિવાળે જે ગુરુ ન હોય તેના શિષ્યને ઉપસંપદા આપે નહિં. વિશેષથી ઉપસંપદાન વિધિ જણાવે છે.
સંદિરે ૨૮૮, પુe ૧૮૧, ગજ્જામિત્ત ૧૧૦, બીજે ઉપસં૫દ લે એ આદેશ જેને ગુરુએ કહેલ હોય અને જે ગુરૂ પાસે ઉપસંદ લેવાનું ગુરૂએ કહ્યું હોય તે ગુરુ પાસે ઉપસં૫ઇ લે, તેમાં ઉપસં'પદ લેનાર અને દેનાર મહેમાહે પરીક્ષા કરે. આવેલા સાધુ તે આચાર્યના ઉન્માર્ગે જતા સાધુઓ હોય તેને અટકાવે. ત્રણ વખત મિચ્છામિ દુકકઈ દીધા પછી પણ બંધ ન થાય તો ગુરુને કહે. પણ ગુરુને એ વાત સંમત હોય અને સાધુને કંઈ ન કહે તે શિથિલ જાણુને આચાર્યને ત્યાગ કરે. એટલે ઉપસંપદા ન લે. ગચ્છના સાધુઓ પણ તેવી જ રીતે આવેલા સાધુની પરીક્ષા કરે. ગુરુને પણ આચાર છે કે કઠોર અને અધિક વચને શુદ્ધ નિષાને સમજનાર એવા સાધુને કહે, પછી વિધિથી ઉપસંદ લેતાં ફલાણું કૃતસ્કંધ માટે અને અમુક કાળ સુધી એમ આરહેતાદિકની સાક્ષીએ તેમજ કાર્યોત્સર્ગપૂર્વક સ્થાપન કરે. પછી શિષ્ય વતંત્રતા છોડવી અને ગુરુએ તે ઉપસંપદાવાળાનું સમ્યગૂ પાલન કરવું. આ ઉપસંપદાનું પ્રજન જણાવે છે કે એમ કરવાથી નિમમત્વભાવ થાય, બીજા ગુરુની અપેક્ષાએ આચાર્યની અધિક પૂજ્યતા થાય, ભગવાને એ કલ્પ કહે છે. તેથી આજ્ઞા પાલન થાય અને શુભભાવરૂપ હેવાથી શાસ્ત્રનું જ્ઞાન પરિણમે, આટલાજ માટે ઉપસંદ પામેલા શિવે મળેલી વસ્તુ આચાર્યને દઈ દેવી. અને ગુરૂએ તેના ઉપકારની બુદ્ધિએ તે વસ્તુઓ ગ્રહણ કરવી. એવી રીતે ઉપસંપદાને વિધિ જણાવી હવે સૂત્ર વ્યાખ્યાનને વિધિ કહે છે.
___ अह ९९१, जम्हा ९९२, जो ९९३, आणा ९९४, तो ९९५, भग ९९६, होन्ति ૧૭, # ૧૨૮, પ્રત્યે ૧૨૬, તા ૧૦૦૦,
જેમ જેમ શિષ્યોને શાસ્ત્રનું જ્ઞાન થાય તેમ તેમ કેવળશાસથી જ જણાય તેવી વસ્તુઓ શાસ્ત્રદ્વારા કહેવી અને શાસ્ત્રસિદ્ધ વસ્તુઓ છતાં પણ જે તે યુકિતગમ્ય હોય તે યુકિતદ્વારા એજ કવી, જે માટે પ્રજ્ઞાપક અને કથાનું લક્ષણ નિર્મળ બુદ્ધિવાળા એવા પૂર્વાચાર્યોએ આગમથી કહેવું છે, કે જે આચાર્ય યુકિતગમ્ય એવી વસ્તુમાં હેતુદ્વારાએજ નિરૂપણ કરે, અને કેવળ આગમગમ્ય એવી વસ્તુમાં આગમથી જ નિરૂપણ કરે, અર્થાત આગેમિકવસ્તુમાં મતિને મુઝવનારી યુક્તિઓ કહે નહિં. તેવા આચાર્યને જ સિદ્ધાંતને વ્યાખ્યાતા કહે છે, તેથી ઉલટાને સિદ્ધાંતને વિરાધક કહે છે. આજ્ઞા થી ગ્રાહા એ અર્થ આજ્ઞાથી જ કહે, અને દષ્ટાંતસિદ્ધ એ અર્થ દષ્ટાંતથીજ કહે, એ સત્રાર્થને કથનવિધિ છે, ઉલટું કહેવામાં વિરાધન છે, તેટલા માટે શાસ્ત્રના પદાર્થો જણાવતાં શાસ્ત્રમાં ગોરવ ઉત્પન્ન કરવા પૂર્વક ઊત્તમ એવા દ્રષ્ટાંતે સહિત અને નિશ્ચય આદિ અનેક નયાર્થવાળો તેમજ ભગવાનમાં
| SR No. | 022091 |
| Book Title | Panchvastu |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 124 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |