Page Text
________________
પંચવસ્તક વૃક્ષોના સમુદાય જ્યાં હોય ત્યાં, અથવા પડઘાવાળા અને પ્રદક્ષિણાવર્ત જળવાળા સ્થાને દીક્ષાદેવી પણ ભાંગેલા, સળગેલા સ્થાને કે સ્મશાન શૂન્ય કે ખરાબ સ્થાને રાખ, અંગારે, કચર કે વિષ્ટા આદિવાળા ખરાબ સ્થાને દીક્ષા દેવી નહિ. વીણ ૧૧, તિક ૧૨, સંક્ષા ૧૧ર,wwા ૧૧૪ ચિદશ, પુનમ, આઠમ, નેમ, છઠ, ચેાથ અને બારસ તિથિ સિવાયની તિથિઓએ દીક્ષા દેવી. ઉત્તરાફાલગુની, ઉત્તરાષાઢા અને ઉત્તરાભાદ્રપદમાં શિગેની દીક્ષા કરવી તેમજ આચાર્યપદ અને ઉપાધ્યાયપદની અનુજ્ઞા તથા મહાવ્રતનું આરોપણ પણ તે ચારનક્ષત્રમાં કરવું, પણ જે નક્ષત્રમાં સૂર્ય આથમ્યો હોય તે સંધ્યાગત નક્ષત્ર ૧ જે નક્ષત્રમાં સૂર્ય રહ્યો હોય તે રવિગત નક્ષત્ર ૨ અપઢારવાળું વિશ્વર નક્ષત્ર ૩ ક્રુર રહે કરીને વણાએલું સંગ્રહનક્ષત્ર ૪ સૂર્યની પાછળ રહેલું વિલંબીનક્ષત્ર છે જેમાં ગ્રહણ થયું હોય તે રાહતનક્ષત્ર ૬ જેની વચમાં થઈને ગ્રહ જાય તે ગ્રહભિન્ન નક્ષત્ર, એ સાત નક્ષત્ર દીક્ષામાં વજેવાં જોઈએ, કેમકે કલેશ, ખેદ, પરાજય, વિગ્રહ, ચંચળપણું, મુજન, મરણ અને રૂધિરનું વમવું એવા દેશે અનુક્રમે એવા નક્ષત્રમાં દીક્ષિતને થાય છે. ઉપસંહાર કરતાં કહે છે કે પૂર્વોક્ત કહેલા ક્ષેત્ર અને કાળમાં દીક્ષા દેવી, એવી તીર્થકરની આજ્ઞા છે. કર્મના ઉદયઆદિનું ક્ષેત્રાદિક એ કારણ છે, માટે ક્ષેત્રાદિકશુદ્ધિને પ્રયત્ન કરે છે એવી રીતે ચોથા દ્વારની વ્યાખ્યા કરી કેવી રીતે દીક્ષા દેવી એ પાંસમું દ્વાર જણાવે છે:
કુછ ૧૧૧ દીક્ષાની રીતિ જણાવતાં પ્રશ્નન ૧ કથા ૨ પરીક્ષા ૩ સામાયિક આદિ સૂત્રનું દાન ૪ ચૈત્યવંદનાદિક ૫ એ વિધિએ સમ્યીક્ષા આપવી એમ કહે છે. એ પાંચ દ્વારમાં પૃચ્છાનામનું દ્વાર કહે છે – અમ ૨૧૬, ઢ ૧૧૭ ધર્મકથા કે અનુષ્ઠાનથી વૈરાગ્ય પામેલાને દીક્ષા સન્મુખ થએલાને પૂછવું કે હે ભદ્ર! તું કોણ છે? તું કયાં રહેનારા છે? અને શા માટે દીક્ષા લે છે? આ પ્રશ્નોના ઉત્તરમાં તે દીક્ષાથી “હું કુલપુત્રી છું કે બ્રાહ્મણ વિગેરે છું, હું તગરા નગરી કે મથુરાઆદિમાં રહેવાવાળા છું અને પાપમય એવા સંસારના ક્ષયને માટેજ હે ભગવાન ! હું દીક્ષા લઉ છું” એવું ઉત્તરમાં કહેનારા તે દીક્ષાના વિષયમાં એગ્ય છે. તે સિવાયના છામાં યોગ્યતા કે અયોગ્યતા વિચારવાની જરૂર છે. એવી રીતે પ્રશ્નનામનું દ્વાર કહી, કથાનામના દ્વારને કહે છે? साहि ११८, जह ११९, जह १२०, एमे १२१
દીક્ષા દેનારે દીક્ષાથીને જણાવવું કે ઉત્તમ સાધુકિયા તુચ્છથી પાળી શકાય નહિં અને હિંસાદિકથી નિવૃત્તિ કરનારા જીવને સારા સુખની પ્રાપ્તિ અને દેવલોકગમન વિગેરે શુભફળ થાય છે. જેવી રીતે જિનેશ્વરની આજ્ઞા આરાધવાથી મોક્ષ મળે છે, તેવી જ રીતે વિરાધેલી તે આજ્ઞા સંસારઃખને દેનારી પણ થાય છે. જેમ રોગી મનુષ્ય રસાયન જેવી દવા શરૂ કરીને અપસેવે તે નહિં દવા કરનારા કરતાં જલદી અધિક નુકશાનને પામે છે, તેવી રીતે કર્મરૂપી ભયંકર વ્યાધિના નાશને માટે પ્રયા અંગીકાર કરીને પ્રવજ્યાથી વિરૂદ્ધ વર્તનારો ભગવાનની આજ્ઞાને લેપક અને દુષ્ટ અભિપ્રાયવાળે થઈ અધિક કર્મ બાંધે છે. આવી રીતે કથાનામનું બીજું અતદ્વીર પુરૂં કરી, પરીક્ષાનામનું ત્રીજું અંતર કહે છે?
| SR No. | 022091 |
| Book Title | Panchvastu |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 124 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |