________________
૭૪
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૭૧-૭૨ સાધુના પ્રયત્ન વગર પણ તે મોહના પરિણામો નાશ પામે છે; કેમ કે વિવેકી સાધુ જેમ જેમ તત્ત્વનું સમાલોચન કરીને વૈરાગ્યને સ્થિર કરે છે તેમ તેમ મોહના પરિણામો સ્પંદન કરતા બંધ થાય છે અને વૈરાગ્યના પ્રકર્ષને કારણે અંતે મોતનો સર્વથા નાશ છે, જેથી તે મહાત્મા વીતરાગ બને છે. II૭૧ાા શ્લોક :
हेतोरतः पर्वतकल्पवल्लीविसृत्वरामोदविशङ्कितास्ते । आयान्ति चौरा गृहिधर्मदेशे
ऽप्यालस्यवस्त्रेण निबद्ध्य नासाम् ।।७२।। શ્લોકાર્ચ - 'આ હેતથી શ્લોક-૭૨માં કહ્યું કે વૈરાગ્યની ગંધથી હણાયેલી ધ્રાણેન્દ્રિયવાળું મોહનું સૈન્ય અમારિત પણ કરે છે એ હેતુથી, પર્વત ઉપર રહેલી કલ્પવલ્લીની વિસ્તાર પામતી ગંધથી વિલંકિત થયેલા એવા તે ચોરો ગૃહસ્વધર્મરૂપ દેશમાં પણ આળસરૂપી વસ્ત્ર વડે નાસિકાને બાંધીને આવે છે. Iકરવા ભાવાર્થનિમિત્તને પામીને શ્રાવકો ધર્મ કરવામાં આળસવાળા થાય છે ત્યારે મોહના પરિણામો ઉસ્થિત :
વિવેકરૂપી પર્વત ઉપર વૈરાગ્યની વાટી વૃદ્ધિ પામેલી છે અને તેની ગંધ મોહરાજાને અત્યંત પ્રતિકૂળ છે; કેમ કે જેમ જેમ જીવ વિષયોથી વિરક્ત થાય અને આત્મિક સુખમાં મગ્ન થાય તેમ તેમ મોહના પરિણામો નાશ પામે છે. આ વિવેકપર્વતની નજીકની ભૂમિકામાં ગૃહસ્થ ધર્મને પાળનારા શ્રાવકો છે, તેથી તેઓમાં સાધુ જેવો વિશિષ્ટ વિવેક નથી તોપણ સાધુની નજીકની ભૂમિકાની પરિણતિવાળા છે. આથી જ વિવેકી શ્રાવકો પ્રતિદિન સાધુસામાચારીનું પરિભાવન કરીને સતત વિશેષ વિશેષ વિવેક પ્રગટ કરવા યત્ન કરે છે. તેથી સાધુધર્મના પરિભાવનના બળથી વિવેકપર્વતમાં વર્તતા વૈરાગ્યના પરિણામની સુગંધ શ્રાવકોના
