________________
૧૭
વૈરાગ્યકલ્પલતા/બ્લોક-૧૭-૧૮ જીવો પોતાના શુદ્ધભાવમાં વિલાસ કરે છે અને તે શુદ્ધભાવોના વિલાસથી સિદ્ધ એવી આત્માના સ્વરૂપની છાયાથી ભરપૂર કરાયેલો હોવાથી કર્મરૂપી ગરમીનો પ્રચાર તે વૈરાગ્યમહેલમાં નથી. શીલની લીલારૂપ યંત્રોથી શીતળ :
વળી, જેમ સુંદર મહેલને શીતલ કરવા માટે યંત્રોથી પાણીને છાંટવામાં આવે છે તેમ શિયળની લીલારૂપ યંત્રોથી વૈરાગ્યરૂપી મહેલ શીતલ કરાયો છે અર્થાત્ વૈરાગ્ય પામેલ યોગીઓ આત્માના શીલ સ્વભાવને અતિશયિત કરીને વૈરાગ્યરૂપી મહેલમાં શીતલતાની વૃદ્ધિ કરે છે. આવા શ્લોક :
वैराग्यसद्मन्यविकल्पतल्पे, स्थिता भृते संवरशुद्धिपुष्पैः । महानुभावाः सह धर्मपत्न्या,
सुखं श्रयन्ते समताख्यया ये ।।१८।। શ્લોકાર્ચ -
વૈરાગ્યરૂપી મહેલમાં સંવરની શુદ્ધિરૂપ પુષ્પો વડે ભરાયેલી અવિકલ્પ ઉપયોગરૂપ પથારીમાં રહેલા, જે મહાનુભાવો સમતા નામની ધર્મપત્ની સાથે સુખે સૂવે છે એવો વૈરાગ્યરૂપી અંતરંગ મહેલ છે. II૧૮II ભાવાર્થ - સંવરની શુદ્ધિરૂપ પુષ્પોથી ભરાયેલી અવિકલ્પ ઉપયોગરૂપ પથારીમાં સમતા નામની ધર્મપત્ની સાથે સુખે સૂતેલા મહાનુભાવવાળો -
વળી, તે વૈરાગ્યરૂપી મહેલમાં અવિકલ્પરૂપ પથારી છે, જે સંવરની શુદ્ધિરૂપ પુષ્પોથી ભરાયેલી છે અને તે પથારીમાં સમતા નામની પત્ની સાથે મહાનુભાવ એવા મુનિઓ સુખે સૂવે છે.
અવિકલ્પ ઉપયોગ એટલે જગતના પદાર્થો પ્રત્યે ચિત્ત સમભાવવાળું હોવાથી જગતના પદાર્થોને અવલંબીને વિકલ્પ વગરનું બનેલું ચિત્ત અને શ્રુતજ્ઞાનના
