________________
૨૭૮
વૈરાગ્યેકલ્પલતા/બ્લોક-૨૬૫-૨૬૬ શ્લોકાર્ચ -
સભામાં પોતાની કથાને કહેતો એવો જેણે અનુસુંદર ચક્રવતીએ, સભ્યોને સભામાં બેઠેલા સભ્યોને, મણિદર્પણપણું પ્રાપ્ત કરાવ્યું અર્થાત્ તે નિર્મળભાવોને પોતાનામાં જોઈ શકે તેવા મણિ જેવા નિર્મળ દર્પણભાવને પ્રાપ્ત કરાવ્યું, એથી જેની કથાથી કહેવાયેલા=અનુસુંદર ચક્રવર્તીની કથાથી કહેવાયેલા, સમગ્રભાવો તેઓમાં=સભામાં બેઠેલા મણિદર્પણને પામેલા શ્રોતાઓમાંપ્રતિબિંબભાવને પામ્યા. રપ ભાવાર્થ -
ગ્રંથકારશ્રી જે અનુસુંદર ચક્રવર્તીની કથાને કહેવાના છે તે અનુસુંદર ચક્રવર્તી પોતાની કથાને સભા આગળ સાધ્વીજીના કહેવાથી કહે છે અને તે કથા સાંભળનારા શ્રોતાઓને અનુસુંદર ચક્રવર્તીએ પોતાની કથા તે રીતે કહેવા માટે પ્રારંભ કર્યો જેથી તે યોગ્ય શ્રોતાઓ મણિદર્પણપણાને પામ્યા અર્થાત્ જેમ દર્પણમાં સન્મુખ રહેલી વસ્તુ સર્વ પ્રતિબિંબિત થાય છે તેમ અનુસુંદર ચક્રવર્તીએ પોતે અત્યાર સુધી સંસારચક્રમાં કઈ રીતે ભ્રમણ કર્યું તેની કથા સભાસદોને કહી તે સર્વ કથા તે સભાસદોમાં પ્રતિબિંબભાવ રૂપે પોતાનામાં તે સમગ્ર કથા પ્રાપ્ત થઈ અર્થાત્ જેમ દર્પણમાં સન્મુખ રહેલી વસ્તુ પ્રતિબિંબરૂપે ભાસે છે તેમ અનુસુંદર ચક્રવર્તીની કથાને સાંભળીને તે સર્વ શ્રોતાઓને પણ પ્રતિભાસ થવા લાગ્યો કે પોતે પણ આ અનુસુંદર ચક્રવર્તીની જેમ અત્યાર સુધી સંસારચક્રમાં આ રીતે જ કદર્થના પામ્યા છે તેથી આ કથા માત્ર અનુસુંદર ચક્રવર્તીની નથી પરંતુ સંસારવર્તી સર્વ જીવોની આ પ્રકારના પરિભ્રમણરૂપ જ સંસારની કથા છે. તેથી જ તે કથાને સાંભળીને મણિદર્પણપણાને પામેલા સર્વ સભાસદો પોતાની ભૂતકાળની આપવીતી સાંભળીને મહાસંવેગને પ્રાપ્ત કરે છે. તેથી ગ્રંથકારશ્રી પણ આ કથા કેવી છે તેમ બતાવીને યોગ્ય જીવોને તે કથાનું યોજન આત્મામાં થાય તે પ્રકારે કથાને વાંચવાના અભિમુખભાવવાળા કરે છે.રપા શ્લોક :
कथा यथार्थव मता मुनीन्द्रवैराग्यहेतुः किल कल्पिताऽपि ।
