________________
૨૪3
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૨૧૯ શ્લોક :
समाप्य सर्वं वचनस्य योगमसङ्गयोगं स्वरसेन कुर्वन् । अशून्यभावाच्च विकल्पहानेः,
सुप्तत्वजाग्रत्त्वदशोर्ध्वगामी ।।२१९ ।। શ્લોકાર્ચ -
વચનના સર્વ યોગને સંપ્રાપ્ત કરીને સ્વરસથી અસંગયોગને કરતા એવા મુનિ અશૂન્યભાવથી વિકલ્પ હાનિ હોવાને કારણે સુપ્તત્વદશાને છોડીને જાગૃત્વ દશા વડે ઊર્ધ્વગામી છે. ર૧૯IL ભાવાર્થ
પૂર્વમાં સર્વજ્ઞના વચનને પરતંત્ર ભાવસાધુ કઈ રીતે અઢાર હજાર શીલાંગોને ધારણ કરે છે તેનું સ્વરૂપ બતાવ્યું. તે સર્વ વચનયોગરૂપ છે અર્થાત્ સર્વજ્ઞના વચનનું દઢ અવલંબન ભવને પ્રવર્તતું વચનઅનુષ્ઠાન છે અને તે વચનઅનુષ્ઠાન સમ્ય રીતે પ્રાપ્ત કરીને ત્યાર પછી મુનિ સ્વરસથી અસંગયોગમાં યત્ન કરે છે તે વખતે મહાત્મા સર્વ દ્રવ્ય-સર્વ ક્ષેત્ર-સર્વ કાળ અને સર્વ ભાવો પ્રત્યે લેશ પણ સંશ્લેષ વગરના નિર્લેપ ચિત્તવાળા હોય છે. તેના કારણે તેઓમાં મનના વિકલ્પોની હાનિ થાય છે. તે વિકલ્પોની હાનિ અશુન્ય ભાવોથી થાય છે અર્થાત્ જેમ કોઈ ગાઢ મૂછિંતદશામાં હોય તે વખતે શુભાવોને કારણે મનના વિકલ્પોની હાનિ હોય છે પરંતુ આ મહાત્મા મૂછિત નથી, ગાઢ ઊંઘમાં નથી પરંતુ અસંગભાવના ચિત્તવાળા છે તેથી ચિત્ત સર્વ વિકલ્પોથી પર થયેલું છે તોપણ ચિત્ત શૂન્યભાવવાળું નથી પરંતુ મોહનાશ માટે દઢ યત્નવાળું છે તેથી અવિરતિરૂપ સુષુપ્ત દશાને છોડીને જાગૃતત્વ રૂપ જે અપ્રમત્તદશા છે તે દશા દ્વારા ઉત્તર-ઉત્તર ગુણસ્થાનકમાં વૃદ્ધિ પામતા ઊર્ધ્વગામી છે.
આશય એ છે કે અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિ સુપ્તત્વ દશાવાળા છે, દેશવિરતિવાળા કાંઈક જાગ્રત થયા છે, સર્વવિરતિધર મુનિઓ વિશેષ જાગ્રત થયા છે તે સર્વ
