________________
૨૦૦
વૈરાગ્યકલ્પલતા/બ્લોક-૧૮૭-૧૮૮ શ્લોકાર્ચ -
પોતાના ઉત્કર્ષ અને પરના અપવાદને નિંદાને કરતા એવા જે સૂક્ષ પણ=અંત, પ્રાન, તુચ્છ ભોજન કરનાર પણ, અને અકિંચન પણ સર્વથા પરિગ્રહ વગરના પણ, ભિક્ષુક વારંવાર આજીવિકા મારવને પામે છે હું ભિક્ષા લાવવામાં કુશળ છું એ પ્રકારના મદને કરે છે એ સાધુ ભવોભવમાં વિપર્યયને પામે છે ઘણા ભવો સુધી જીવનનિર્વાહને અનુકૂળ આજીવિકા પણ પ્રાપ્ત ન થાય એવા વિપરીત ભાવને પામે છે. I૧૮૭માં ભાવાર્થ :
જે સાધુ ભિક્ષા લાવવામાં પોતે કુશળ છે, પોતાના સહવર્તી અન્ય સાધુ કુશળ નથી એ પ્રકારના પોતાના ઉત્કર્ષ અને પરના અપવાદનેકનિંદાને કરતા હોય તે સાધુ સંયમના અત્યંત અર્થી હોય તો નિર્દોષ ભિક્ષાચર્યાદિ કરતા હોય તેથી અન્ત, પ્રાન્ત અને તુચ્છ ભોજનથી દેહનું પાલન કરે છે અને જીર્ણ વસ્ત્ર અને અલ્પ ઉપધિવાળા હોવાથી અકિંચન પણ છે છતાં અવિચારકપણાને કારણે વારંવાર આજીવિકા મારવને કરે છે અર્થાત્ હું ઘણાની ભિક્ષા લાવી શકું છું એ પ્રકારના ગારવભાવને ધારણ કરે છે અને તે પ્રકારના ગારવના પરિણામને કારણે તે મહાત્મા ઘણા ભવો સુધી પોતાને આજીવિકાની પ્રાપ્તિ દુર્લભ થાય તેવાં ક્લિષ્ટ કર્મોને બાંધે છે તેથી પાળેલો સંયમ પણ વિશેષ ફળવાળો થતો નથી. માટે સાધુએ પોતાની બાહ્ય કુશળતાનો સહેજ પણ મદ કર્યા વગર સમભાવની વૃદ્ધિ થાય એ રીતે સંયમમાં ઉદ્યમ કરવો જોઈએ.૧૮ળા શ્લોક -
यः साधुवादी कृतकर्मशुद्धिरागाढबुद्धिश्च सुभावितात्मा । न सोऽपि हि प्राप्तसमाधिनिष्ठः, पराभवनन्यजनं स्वबुद्ध्या ।।१८८ ।।
