________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૧૭૧-૧૭૨
શ્લોકાર્થ ઃ
સમાધિ પામેલ આત્મા ઉત્સૂત્રલેશથી પણ માર્ગભેદના ભયને કારણે કંપે છે. વળી, અનીŁક્=સમાધિ વગરનો નૃશંસ-સબ્રહ્મચારી=કઠોર હૈયાવાળો સપાઠી=કઠોર હૈયાવાળો સુસાધુની સાથે એક ગુરુ પાસે રહેનારો, સેંક્યો ઉત્સૂત્રથી પણ ડરતો નથી. II૧૭૧||
ભાવાર્થ:
ભગવાનના વચનથી ભાવિતમતિવાળા, સમાધિવાળા સાધુ ભગવાનના વચનથી લેશ પણ અન્યથા કથનરૂપ ઉત્સૂત્ર થાય અને ભગવાનના વચનથી વિપરીત આચરણારૂપ ઉત્સૂત્ર પ્રવૃત્તિ થાય તેનાથી માર્ગનો ભેદ પ્રાપ્ત થાય અર્થાત્ ભગવાનનો માર્ગ વિનાશ પામે એ પ્રકારના માર્ગના વિનાશના ભયથી હંમેશાં ડરનારા હોય છે તેથી સદા ઉત્સૂત્રભાષણના પરિહાર માટે અને ઉત્સૂત્ર પ્રવૃત્તિના પરિહાર માટે પ્રયત્નશીલ હોય છે, તો વળી તે મહાત્માના સપાઠી અને હૈયાથી નૃશંસ એવા જે સાધુઓ સમાધિવાળા નથી તેઓ લાખો ઉત્સૂત્રથી પણ ડરતા નથી.
૧૮૫
આનાથી એ ફલિત થાય કે જેઓ સંસારથી ભય પામેલા છે અને સંસારના ઉચ્છેદનો ઉપાય જિનવચન છે એવી સ્થિરબુદ્ધિ છે તેવા મહાત્માઓ જ સદા ઉત્સૂત્રપ્રરૂપણાના પરિહાર અર્થે અને ઉત્સૂત્રપ્રવૃત્તિના પરિહાર અર્થે યત્ન કરે છે. અન્ય જીવો ધર્મબુદ્ધિથી સંયમ પાળતા હોય તોપણ સ્વરુચિ અનુસાર પ્રવૃત્તિ ક૨ીને ઉત્સૂત્રથી ભય પામતા નથી. II૧૭૧II
શ્લોક ઃ
भवेन सत्त्वाधिकमानसस्य,
भीषिका क्वापि समाहितस्य ।
भिन्नेभकुम्भस्थलमौक्तिकाङ्कक्रमस्य सिंहस्य कुतोऽस्तु शङ्का ।।१७२ ।।
