________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૧૧-૧૬ર
૧૭૫ પ્રાણના ભોગે શત્રુના નાશના વિકલ્પવાળા હોય છે તેથી વિચારે છે કે “કાં શત્રુનો જય કરવો કાં મૃત્યુને સ્વીકારવું” એ સુભટનો ઉચિત આચાર છે. તે પ્રમાણે મોહની સામે સુભટની જેમ લડવાના યત્ન તુલ્ય સામાયિકનો પરિણામ છે તેથી સત્ત્વશાળી જીવો દીક્ષા ગ્રહણ કરે છે ત્યારે સંકલ્પ કરે છે કે મારે સર્વ ઉદ્યમથી શત્રુનો નાશ કરવો છે તેથી પ્રાણના ભોગે પણ હું શત્રુને નાશ કરવામાં પીછેહઠ નહિ કરું એ પ્રકારના દઢ સંકલ્પથી સંયમમાં યત્ન કરે છે. તે પ્રકારના સત્ત્વશાળી જીવો અધ્યાત્માદિ ભાવોમાં ઉદ્યમ કરીને સમાધિના પરિણામને પ્રાપ્ત કરે છે અને મોહરૂપી શત્રુને સદા હંફાવે છે પરંતુ યુદ્ધભૂમિમાં ક્યારેય પીછેહઠ કરતા નથી. અને જે સાધુઓ સત્ત્વ વગરના છે તેઓ સુભટ ભાવ તુલ્ય સંયમને સ્વીકાર્યા પછી શત્રુનો સામનો કરવાનો ઉદ્યમ છોડીને અન્ય અન્ય પ્રવૃત્તિઓ કરે છે તેઓ છુપાવાનાં ગુપ્ત સ્થાનોની ગવેષણા કરનારા ભીરુ સુભટ જેવા છે. II૧૬વા અવતરણિકા -
પૂર્વગાથામાં કહ્યું કે નપુંસક જેવા સંયમ ગ્રહણ કરનારા-જીવો છપદને જોનારા થાય છે તેથી હવે તેઓ કેવા પ્રકારના છત્તપદને જોનારા છે તે બતાવે છે – શ્લોક -
पठन्ति शास्त्रं खलु ते कुतर्कज्योतिःकथावैद्यकनाटकादि । कुतोऽपि हेतोः पततां समाधे
राजीविकाऽनेन भविष्यतीति ।।१६२।। શ્લોકાર્ચ -
કોઈપણ હેતુથી સમાધિથી પડતા એવા અમારી આના દ્વારા આજીવિકા થશે ઈતિએ હેતુથી તેઓ સંયમને સ્વીકારેલા સાધુઓ, કુતર્કકથા, જ્યોતિષકથા, વૈધક, નાટકાદિ શાસ્ત્રોને ભણે છે. II૧૬ચા.
