________________
૧૬૮
વૈરાગ્યકલ્પલતા/બ્લોક-૧પપ શ્લોક –
समाधिभाजोऽपि विपद्दशायां, न यान्ति धीराः करुणास्पदत्वम् । जात्यस्य जायेत विवर्णभावः,
किमग्नितापादपि काञ्चनस्य ।।१५५।। શ્લોકાર્ચ -
સમાધિવાળા ઘીર એવા મુનિઓ આપતિદશામાં પણ કરુણાસ્પદપણું= દીનપણું, પ્રાપ્ત કરતા નથી. અગ્નિના તાપથી પણ શું જાત્યસુવર્ણનો વિવર્ણભાવ થાય છે? અર્થાત્ વિપરીત વર્ણભાવ થતો નથી. ૧૫૫ll ભાવાર્થસમાધિવાળા ધીરમુનિઓને આપત્તિમાં દીનતાનો અભાવ :
ધીર એવા મુનિઓ હંમેશાં વીતરાગના વચનનું સ્મરણ કરીને સંયમની વૃદ્ધિનું કારણ હોય તેવી તે તે ઉચિત પ્રવૃત્તિઓ કરે છે અને તે તે સંયમની ઉચિત પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા વીતરાગભાવને અનુકૂળ એવી અસંગપરિણતિથી આત્માને વાસિત કરે છે તેથી તે મહાત્માઓ મોહની અનાકુળરૂપ સમાધિને ભજનારા છે. તેવા મહાત્માઓને બાહ્ય કોઈ વિપરીત દશા પ્રાપ્ત થાય તોપણ તેઓ કરુણાનાં સ્થાન બને તેવી દશાને પ્રાપ્ત કરતા નથી પરંતુ તે વિપરીત દશામાં પણ મહાધૈર્યપૂર્વક આત્માના ભાવોને ઉલ્લસિત કરવા માટે ઉદ્યમ કરતા હોય છે. તેમાં દૃષ્ટાંત આપે છે –
જે જાત્યસુવર્ણ છે=નકલી સુવર્ણ નહિ પણ સુવર્ણની જાતિવાળું જાત્યસુવર્ણ છે, તે સુવર્ણ અગ્નિના તાપથી પણ સુવર્ણના વર્ણથી વિપરીત વર્ણભાવને પ્રાપ્ત કરતું નથી તેમ જાત્યસુવર્ણ જેવા મુનિઓ અગ્નિના તાપ જેવા પ્રતિકૂળ સંયોગોમાં પણ સમભાવની વૃદ્ધિના પરિણામથી અન્યથાભાવને પામતા નથી. ૧પપા
