________________
૯૬
વૈરાગ્યકલ્પલતા/બ્લોક-૯૧-૯૨ ત્રણ પ્રકારમાંથી યથાયોગ્ય પૂજાને કરીને તે મહાપથમાં પ્રયાણ કરવાને અનુકૂળ ચિત્તની વિશુદ્ધિને પ્રાપ્ત કરવાનું કારણ બને તેવા સંચિતવીર્યવાળા બને છે તેથી પરમેશ્વરની આ પૂજા મોક્ષના મહાપથના વિશોધનને કરનારી છે. (૩) જીવરૂપી લોખંડને સુવર્ણભાવરૂપે કરનારી :
સમ્યગ્દષ્ટિ જીવો પોતાની ભૂમિકા પ્રમાણે ત્રણ પ્રકારની જે પૂજા કરે છે તે વખતે ભગવાનની તત્ત્વકાયઅવસ્થા પ્રત્યે=આઠ કર્મના ક્ષયથી પ્રગટ થયેલી નિષ્ફલ અવસ્થા એ રૂ૫ જે જીવની તત્ત્વકાયઅવસ્થા તેના પ્રત્યે, તેઓને અત્યંત રાગ વર્તે છે અને તત્ત્વકાયઅવસ્થા તે જીવનો અક્ષયભાવ છે. અને તે અક્ષયભાવનો રાગ રસાયણ જેવો છે, તેથી જેમ લોખંડ ઉપર વિશિષ્ટ પ્રકારનું રસાયણ નાખવામાં આવે તો તે લોખંડ સુવર્ણભાવને પામે છે, તેમ કષાયોથી આકુળ એવો જીવ લોખંડ તુલ્ય છે અને તેના ઉપર અક્ષયભાવના રાગરૂપ રસાયણ પડે તો વીતરાગતારૂપ કાંચનભાવને તે જીવ પ્રાપ્ત કરે છે, માટે ભગવાનની પૂજા અક્ષયભાવના રાગરૂપ રસાયણથી જીવરૂપ લોખંડને સુવર્ણભાવરૂપે કરે છે. આથી વિવેકી શ્રાવકોને ભગવાનની પૂજા કર્યા પછી સતત ભગવાનની તત્ત્વકાયઅવસ્થા સ્મરણમાં રહે છે જેથી સંસારીની પ્રવૃત્તિ સતત શિથિલ શિથિલતર થાય છે. આવા શ્લોક :
आत्यन्तिकोपद्रववारणेन, तदेतया देव! जनास्त्वयाऽमी । संरक्षणीयास्तव काऽत्र चिन्ता,
सर्वेऽप्युपायाः खलु यस्य वश्याः ।।१२।। શ્લોકાર્ચ -
તે કારણથી=પૂર્વમાં શ્લોક-૯૦માં કહ્યું કે આ ત્રણે પ્રકારની પૂજા સમ્યગ્દષ્ટિ જીવોને એક આતપત્રરૂપ પ્રભુતાને કરનારી છે અને ત્યારપછી શ્લોક-૯૧માં કહ્યું કે આ પૂજા ભવસ્થિતિના ભંગ આદિને કરનારી છે.
