________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૭૬-૭૭
e
ભાવાર્થ:
પ્રમાદનું આલંબન લઈને ઉત્થિત થયેલા મોહના પરિણામોથી ચારિત્રવલ્લીનાં બીજ-અંકુર આદિનો નાશ ઃ
કલ્યાણના અર્થી એવા શ્રાવકો અને સાધુઓ શ્રુતના બળથી વિચારે છે કે ચારિત્રનું સૈન્ય ચિત્તવૃત્તિમાં પ્રવૃદ્ધ થયેલી એવી વૈરાગ્યવલ્લી ઉપર જીવે છે અને જો તેનો નાશ થાય તો ચારિત્રસૈન્ય જીવી શકે નહિ અને આપણા પ્રમાદનું આલંબન લઈને મોહના પરિણામો ઊઠે છે તે ચારિત્રવલ્લીનાં બીજ-અંકુરઆદિ દશાનો પણ નાશ કરે છે અર્થાત્ આત્મામાં જે વૈરાગ્યના બીજરૂપ સંસ્કારો પડેલા છે તે સંસ્કારોને પણ આપણો પ્રમાદ નાશ કરે છે, માટે આ મોહના ઉપદ્રવથી, આત્માનું રક્ષણ કરવા માટે પોતાના માર્ગાનુસારી બોધથી તેઓ વિચાર કરે છે, તે બોધમંત્રી પ્રત્યે ચારિત્રરાજાનું કથન છે એમ જાણવું. છા
શ્લોક ઃ
निजाश्रितानामिति मानवानामुपद्रवोऽधस्तनमण्डलेषु । अयं प्रतापक्षतये भवेन्मे, रवेरिवाम्भोधरसन्निरोधः ।।७७ ।।
શ્લોકાર્થ:
(વળી, બોધમંત્રી પ્રત્યે ચારિત્રરાજા કહે છે –) જેમ વાદળા વડે કરાયેલો સનિરોધ સૂર્યના પ્રતાપના ક્ષય માટે થાય છે તેમ કૃતિ=આ પ્રકારે=શ્લોક-૭૬માં કહ્યું એ પ્રકારે, અધસ્તન મંડલોમાં=વિવેકપર્વતની તળેટીમાં રહેલા ગૃહીધર્મ દેશરૂપ અધસ્તનમંડલોમાં, નિજઆશ્રિત એવા માનવોનો=ચારિત્રરાજાને આશ્રિત એવા શ્રાવકોનો, આ ઉપદ્રવ=મોહનો ઉપદ્રવ, મારી પ્રતાપક્ષતિ માટે થાય છે=ચારિત્રની શક્તિની ક્ષતિને કારણે થાય છે. II૭૭II
