________________
18
कुलनीतिधर्मविशिका तृतीया सत्थभणिया य अन्ने वण्णासमधम्मभेयओ नेया । वण्णा उ बंभणाई तहासमा बंभचेराई ॥ ११ ॥ शास्त्रभणिताश्चान्ये वर्णाश्रमधर्मभेदतो ज्ञेयाः । वर्णास्तु ब्राह्मणादयस्तथाश्रमा ब्रह्मचर्यादयः ॥ ११ ॥
આ સિવાય બીજા પણ અન્ય શાસ્ત્રોમાં કહેલા ધર્મો છે. તે વર્ણ અને આશ્રમના ભેદે બે પ્રકારના છે. વર્ણ એટલે બ્રાહ્મણ-ક્ષત્રિયાદિ અને આશ્રમો બ્રહ્મચર્ય-ગૃહસ્થ આદિ સમજવા.
एए ससत्थसिद्धा धम्मा जयणाइभेयओ चित्ता । अब्भुदयफला सव्वे विवागविरसा य भावेणं ॥ १२ ॥ एते स्वशास्त्रसिद्धा धर्मा यतनादिभेदतश्चित्राः । अभ्युदयफलाः सर्वे विपाकविरसाश्च भावेन ॥ १२ ॥
પોત પોતાના શાસ્ત્રમાં કહેલા આ બધા ધર્મો યતનાદિ તારતમ્ય ભેદે અનેક પ્રકારના છે અને–તે બધા ધર્મો માત્ર અભ્યદયફળ આપનારા છે. પરંતુ આ ધર્મો ભાવથી વિપાકવિરસ છે.
पयई सावज्जा वि हु तहा वि अब्भुदयसाहणं नेया । जह धम्मसालिगाणं हिंसाइ तहऽत्थहेउ त्ति ॥ १३ ॥ प्रकृतिः सावद्यापि खलु तथाप्यभ्युदयसाधनं ज्ञेया ।
यथा धर्मशालिकानां हिंसादि तथार्थहेतुरिति ॥ १३ ॥
આ ધર્મો પ્રકૃતિથી સાવધ હોવા છતાં અભ્યદયના કારણ બને છે. (આશય શુદ્ધ હોવાથી) ધર્મશીલ પુરુષોની (પુરુષોથી કરાતી હિંસાની પ્રવૃત્તિ) હિંસા પણ અભ્યદયનું કારણ બને છે.
मोहपहाणे एए वेरग्गं पि य इमेसि पाएण । तग्गब्भं चिय नेयं मिच्छाभिनिवेसभावाओ ॥ १४ ॥ मोहप्रधाना एते वैराग्यमपि चैषां प्रायः । तद्गर्भमेव ज्ञेयं मिथ्याभिनिवेशभावात् ॥ १४ ॥
પૂર્વોક્ત ધર્મોમાં મોહનું પ્રાધાન્ય હોય છે. મિથ્યાભિનિવેશ હોવાથી તેમના વૈરાગ્ય પણ પ્રાયઃ મોહગર્ભિત જ હોય છે.
