________________
यति धर्मविशिका एकादशी
85 પ્રવર્તાવે એવો યોગ' એ અર્થ વિશેષ યુક્ત જણાય છે. - મોહનીયકર્મના ઉદયથી રાગ – પ્રવિચાર થાય છે, રાગથી મૈથુન અને તેથી મોહનીયકર્મ બંધાય છે તે ઉદયમાં આવતાં ફરી રતિ (રાગ) થાય છે. એમ વિષવર્તુલ ચાલે છે.
एयस्साभावंमि वि नो बंभमणुत्तराण जं तेसिं । बंभे ण मणोवित्ती तंह परिसुद्धासयाभावा ॥ १६ ॥ एतस्याभावेऽपि नो ब्रह्मानुत्तराणां यत्तेषां ।
ब्रह्मणि न मनोवृत्तिस्तथा परिशुद्धाशयाभावात् ॥ १६ ॥
પ્રવિચાર ન હોવા છતાં અનુત્તરદેવોને બ્રહ્મચર્ય નથી કારણ કે “હું સ્પર્ધાદિ પ્રવિચારથી વિરમું' એવો વિશુદ્ધ આશય (પરિણામ) તેમને હોતો નથી અને તેથી (એવા આશયના અભાવે) બ્રહ્મચર્યમાં તેમની મનોવૃત્તિ છે એમ ન કહેવાય. (ટી.) પ્રવિચારણાનું રોકાણ ત્યાં સ્વાભાવિક છે. વિશુદ્ધ આશય જનિત નથી. વિશુદ્ધ આશયથી જો વિષયમાં જતું મન રોકાય તો બ્રહ્મમાં મનોવૃત્તિ - બ્રહ્મચર્યનો ક્ષયોપશમ छे, मेम हेवाय.
बंभमिह बंभचारिहि वन्नियं सव्वमेवऽणुट्ठाणं । तो तम्मि खओवसमो सा मणवित्ती तहिं होई ॥ १७ ॥ ब्रह्मेह ब्रह्मचारिभिर्वणितं सर्वमेवानुष्ठानम् । तत्तस्मिन्क्षयोपशमः सा मनोवृत्तिः तत्र भवति ॥ १७ ॥ ...
અર્થ : પરમ બ્રહ્મચારી શ્રી જિનેવરદેવોએ સકલ અનુષ્ઠાન (આચારાંગાદિમાં કહેલ) ને બ્રહ્મચર્ય કહ્યું છે તે અનુષ્ઠાનો વિશેનો જે ક્ષયોપશમ એજ બ્રહ્મમાં મનોવૃત્તિ કહેવાય.
एवं परिसुद्धासयजुत्तो जो खलु मणोनिरोहो वि । परमत्थओ जहत्थं सो भण्णइ बंभमिह समए ॥ १८ ॥ एवं परिशुद्धाशययुक्तो यः खलु मनोनिरोधोऽपि । परमार्थतो यथार्थं स भण्यते ब्रह्मेह समये ॥ १८ ॥
આ રીતે મનોનિરોધ પણ વિશુદ્ધ આશયવાળો હોય ત્યારે જ તેને શાસ્ત્રોમાં પરમાર્થથી (નિશ્ચયનયથી) યથાર્થ બ્રહ્મચર્ય કહે છે.
१ घ तहा परि
