________________
પ્રરૂપણાવિચારગ્રસ્થાનુવાદ] પાછો ફરતો, હસ્ત-પાદ આદિનો સંકોચ કરતો અથવા પહોળા કરતો એટલે હાથપગના અવયવોને સાંકડા જે હોય તેને પહોળા કરતો સમસ્ત અશુભ પાપ વ્યાપારોથી પાછો ફરતો સભ્યપ્રકારે ચારે બાજુ હાથ પગ આદિના અવયવોને અને તેના નિક્ષેપસ્થાનોને રજોહરણ આદિ વડે પ્રમાર્જના કરતો ગુરુકુલવાસમાં વસે એ પ્રમાણે બધે સંબંધ જોડી દેવો. - તેમાં નિવિષ્ઠ વિધિપૂર્વક ભૂમિ ઉપર એક ઉરુને= સાથળને સ્થાપન કરીને બીજા સાથળને ઉંચો રાખીને બેઠેલો સાધુ, નિશ્ચલ એવા સ્થાને રહેવાની અસહિષ્ણુતાએ કરીને ભૂમિને જોઈને અને ભૂમિને પ્રમાર્જીને કુકડીના દ્રત કરીને પોતાના અવયવોનો સંકોચ કરે અથવા પ્રસારે અને સુવે ત્યારે પણ મોરની જેમ સૂવે. મોર જે છે તે–ખરેખર બીજા પ્રાણીઓના ભયથી એક પડખે અને સર્ચિત રીતે સૂવે અને ચારે બાજુ જોઈને પડખાનું પરિવર્તન કરે-ફેરવે, વગેરે ક્રિયા કરે છે એ પ્રમાણે સાધુ પણ પરિમાર્જના પૂર્વક અપ્રમત્તપણાએ કરીને કરે.
આવી રીતે અપ્રમત્તપણે ક્રિયા કરવા છતાં પણ ક્યારેક અવશ્યભાવિપણા વડે કરીને જે થાય તે જણાવે છે.
યા રૂત્યાદ્રિ એકદા કયારેક કોઈક વખતે ગુણ સમૃદ્ધ એવા અપ્રમત્તયતિને પણ રીયમાસ એટલે સમ્યક અનુષ્ઠાન પૂર્વક જતાં, પાછા ફરતાં-સંકોચ કરતાં અથવા હાથ-પગ આદિને પ્રમાર્જનાપૂર્વક લાંબા કરતા એવી કોઈક અવસ્થામાં કાયાના સ્પર્શને પામેલા સંપાતિમ આદિ જે જીવો છે કે કેટલાક પરિતાપને પામે છે, ગ્લાનિને પામે છે, કેટલાકના અવયવોના નાશ પામે છે અને તેની અપશ્ચિમ અવસ્થા, સૂત્ર વડે જ કરીને બતાવાય છે કે—કેટલાક જીવો પ્રાણોથી મુક્ત થાય છે” આમાં કર્મના બંધ પ્રતિ વિચિત્રતા રહેલી છે. -
ઉપયુક્ત એવા સાધુને સૂક્ષ્મ વિરાધના કેવી રીતે થાય? તે શંકાને માટે કહે છે, સવ્વસ્થવસ્થા :-સર્વ અવસ્થાને વિષે સરાગ કે વીતરાગ આદિ સમસ્ત પર્યાયોને વિષે જે કારણથી પ્રાયઃ=બહુલતાએ કરીને અયોગી અવસ્થામાં બંધ ન થાય” એ બતાવવા માટે પ્રાયઃ શબ્દગ્રહણ
