________________
वत्स! किं चञ्चलस्वान्तो भ्रान्त्वा भ्रान्त्वा विषीदसि। निधि स्वसन्निधावेव स्थिरता दर्शयिष्यति॥
અથ
હે વત્સ! ચંચળ ચિત્તવાળે બનીને તું શા માટે અહીં તહીં પરિભ્રમણ કરી રહ્યો છે? જે સમૃદ્ધિ અને શાંતિ માટે તું ઘરેઘર અને ગામેગામ ભટકી રહ્યો છે–દુઃખી થઈ રહ્યો છે, તે સુખશાંતિને ખજાને તો તારી પાસે જ છે. સ્થિરચિત્તતા જ તને એ ગુપ્ત નિધિને બતાવશે.
વિવેચન મનની સ્થિરતા વિના મગ્નતાનો આનંદ માણવો અશક્ય છે.
અનાદિકાળથી આ આત્મા અસ્થિરતાને કારણે ભવસાગરમાં ભટકી રહ્યો છે. જ્યાં ત્યાં સુખ, શાંતિ અને આનંદને એ શોધી રહ્યો છે. એને પ્રાપ્ત કરવા હિત–અહિત કે સારા-નરસાને જરા પણ વિચાર કર્યા વિના, ગમે તેવાં નિંદનીય કૃત્ય કરતાં પણ એ શરમાતે નથી. જેના ફળ-સ્વરૂપે એ સુખશાંતિને બદલે તિયચ, નરક, નિગોદાદિની અપાર વેદનાઓ કે દુઃખને પામે છે.
કરુણાથી આદ્ર બનેલા એવા જ્ઞાની પુરુષેએ, દુઃખથી રિબાતા આત્માને ઉદ્દેશી કહ્યું છે કે, “હે વત્સ! તે એક શ્વાસોશ્વાસમાં સાડાસત્તર ભવ કરવા જેવા મહાદુઃખદાયી સૂક્ષ્મ નિગદમાં અનંતેકાળ વિતાવી ઘણું દુઃખ સહ્યું છે. એ અપાર વેદના સહન કરતાં કરતાં કમમેલ કાંઈક કપાતાં, પૃથ્વીકાય, અપકાય, તેઉકાય, વાઉકાય, વનસ્પતિકય આદિ એકેન્દ્રિયપણામાંથી નીકળી અનુક્રમે બેઈન્દ્રિય, તેઈન્દ્રિય, ચઉરિંદ્રિય અને અસંજ્ઞી પંચેંદ્રિયપણામાં પણ, અસંખ્યકાળ નિરાધારપણે ઘણાં દુઃખ સહન કર્યા છે. એમ રખડતે રઝળતો તું દુર્લભ એવા મનુષ્ય જન્મને મહાકષ્ટ પામે છે. છતાંય તારી ચંચળ વૃત્તિને અહીં આવ્યા પછી પણ તું છોડતો નથી. પરંતુ યાદ રાખજે-જ્યાં સુધી
