Page Text
________________
૧૧૫
धर्भसंग्रह भाग-२ | दितीय अधिकार | RI5-२२
* संज्वलनकषायोदयाद्वा स्थाने संज्वलनादिकषायोदयात् वा पा8 मे.
संवेगो मोक्षाभिलाषः, सम्यग्दृष्टिर्हि नरेन्द्रसुरेन्द्राणां विषयसुखानि दुःखानुषङ्गादुःखतया मन्यमानो मोक्षसुखमेव सुखत्वेन मन्यतेऽभिलषति च । यदाह -
"नरविबुहेसरसुक्खं, दुक्खं चिअ भावओ अ मन्नंतो ।
संवेगओ न मोक्खं, मोत्तूणं किंचि पत्थेइ ।।२।।" [धर्मसंग्रहणी ८०९, श्रावकप्रज्ञप्ति गा. ५६, विंशतिविंशिका ६/११] त्ति ।
निर्वेदो भववैराग्यम्, सम्यग्दर्शनी हि दुःखदौर्गत्यगहने भवकारागारे कर्मदण्डपाशिकैस्तथा कदर्थ्यमानः प्रतिकर्तुमक्षमो ममत्वरहितश्च दुःखेन निर्विण्णो भवति । यदाह - "नारयतिरिअनरामरभवेसु निव्वेअओ वसइ दुक्खं ।
अकयपरलोअमग्गो, ममत्तविसवेगरहिओ अ ।।१।।" [धर्मसंग्रहणी ८१०/विंशतिविंशिका ६/१२, श्रावक प्रज्ञप्ति ५७] अन्ये तु संवेगनिर्वेदयोरर्थविपर्यासमाहुः-संवेगो भवविरागः निर्वेदो मोक्षाभिलाष इति ३ ।
अनुकम्पा दुःखितेष्वपक्षपातेन दुःखप्रहाणेच्छा, पक्षपातेन तु करुणा पुत्रादौ व्याघ्रादीनामप्यस्त्येव सा चानुकम्पा द्रव्यतो भावतश्चेति द्विधा । द्रव्यतः सत्यां शक्तौ दुःखप्रतीकारेण, भावतश्चार्द्रहृदयत्वेन । यदाह - “दट्टण पाणिनिवहं, भीमे भवसागरंमि दुक्खत्तं ।
अविसेसओऽणुकंपं, दुहावि सामत्थओ कुणइ ।।४।।" [श्रावकप्रज्ञप्ति ५८, विंशतिविंशिका ६/१२, धर्मसंग्रहणी ८११] त्ति ।
अस्तीति मतिरस्येत्यास्तिकस्तस्य भावः कर्म वा आस्तिक्यम्, तत्त्वान्तरश्रवणेऽपि जिनोक्ततत्त्वविषये निराकाङ्क्षा प्रतिपत्तिः, तद्वान् हि आस्तिक इत्युच्यते । यदाह -
"मण्णइ तमेव सच्चं, नीसंकं जं जिणेहि पण्णत्तं । सुहपरिणामो सम्मं, कंखाइविसुत्तिआरहिओ ।।५।।" [विंशतिविंशिका ६/१४, श्रावकप्रज्ञप्ति ५९, धर्मसंग्रहणी ८१२] त्ति । यत्राप्यस्य मोहवशात् क्वचन संशयो भवति, तत्राप्यप्रतिहतेयमर्गला श्रीजिनभद्रगणिक्षमाश्रमणोदिता । "कत्थय मइदुब्बलेणं, तब्विहआयरिअविरहओ वावि । नेअगहणत्तणेण य, नाणावरणोदएणं च ।।१।।
| SR No. | 022040 |
| Book Title | Dharm Sangraha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravin K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2012 |
| Total Pages | 300 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 30 MB |