________________
કમલક
મમતા થિર સુખ શાકિની, નિરમમતા સુખ મૂલ; મમતા શિવ પ્રતિકૂલ હૈ, નિરમમતા અનુકૂલ. ૮
મમતા એ સ્થિર સુખનો નાશ કરવા માટે શાકિની તુલ્ય છે જ્યારે નિર્મમતા એ (સ્થિર) સુખનું મૂલ છે. મમતા તે મોશ્રમાર્ગથી પ્રતિકૂલ છે, જ્યારે નિર્મમતા તે અનુકૂળ છે. ૮
મમતા વિષ મૂછિત ભયે, અંતરંગ ગુન વૃંદ; જાગે ભાવિ વિરાગતા, લગન અમૃતકે બુંદ. ૯
મમતારૂપી વિષથી મૂર્શિત થયેલા આન્તરિક ગુણોના સમૂહો, વિરાગભાવરૂપી અમૃતના બિન્દુઓ તેના પર પડતાં જ જાગી ઊઠે છે. ૯
પર(રિ)નતિ વિષય વિરાગતા, ભવતરુમૂલકુઠાર; તા આગેપ કર્યું કરિ રહે, મમતા બેલિ પ્રચાર. ૧૦
વિષયોના વિરાગની આત્મામાં પરિણતિ તે સંસારરૂપી વૃક્ષના મૂલમાં કુહાડો છે. તે કુહાડા આગળ (કે જ્યાં મોટાં મોટાં વૃક્ષો ઊખડી જાય ત્યાં) મમતારૂપી વેલડીનો ફેલાવો કેવી રીતે રહી શકે? ૧૦
હતા ! મોહકી વાસના, બુધકુ ભી પ્રતિકૂલ; યા કેવલ શ્રુતઅંધતા, અહંકારકો મૂલ. ૧૧
ખેદની વાત છે, કે મોહની વાસના પંડિતજનને પણ પ્રતિકૂળ માર્ગે લઈ જાય છે. મોહના યોગે જ્ઞાન પણ તેમને અંધ કરે છે
૭ હેં . J. ૮ મૂરતિ, J. ૯ ભએ. J. ૧૦ જાગિ. J. ૦૧૧ તરૂ M. ૧૨ આગે J. ૧૩ કિG J. ૧૪ બુધ્ધ૬. J.
