________________
ધ્યાનશતક
तह विसइंधणहीणो, मणोहुयासी कमेण तणुयंमि । विसइंधणे निरुंभइ, निव्वाइ तओऽवणीओ य ॥ ७४ . तोयमिव नालियाए, तत्तायसभायणोदरत्थं वा । परिहाइ कमेण जहा, तह जोगिमणोजलं जाण ॥ ७५ ॥
જેવી રીતે આખા શરીરમાં વ્યાપેલું ઝેર મંત્રવડે (સંકોચીને) ડંખ - પ્રદેશમાં લાવી મૂકવામાં આવે છે, (અને ત્યાર પછી) શ્રેષ્ઠતર મંત્રના યોગથી ડંખદેશમાંથી પણ દૂર કરવામાં આવે છે. તેવી રીતે ત્રિભુવનરૂપી શરીરમાં પ્રસરેલા મનરૂપી ઝેરને (જિનવચનનાધ્યાનરૂપી) મંત્રના સામર્થ્યવાળો પરમાણુમાં લાવી મૂકે છે, (અને પછી) જિનકેવળજ્ઞાનરૂપી વૈદ્ય એમાંથી પણ (અચિંત્ય પ્રયત્નથી મનોવિષયને) દૂર કરે છે. જેવી રીતે ક્રમશઃ કાષ્ઠસમૂહ દૂર થવાથી અગ્નિ ઓલવાતો આવે છે, ને થોડાં જ ઇંધણ પર થોડો જ અગ્નિ રહે છે, તે થોડું પણ ઇંધણ દૂર થયે શાંત થઈ જાય છે, એવી રીતે વિષયરૂપી ઇંધણ ક્રમશઃ ઓછું થતું આવતાં મનરૂપી અગ્નિ થોડા જ વિષયરૂપી ઇંધણ પર સંકોચાઈ જાય છે, અને તે થોડા પણ વિષય-ઇંધણ પરથી ખસેડી લેતાં શાંત થઈ જાય છે. જેવી રીતે (કાચી) ઘડીમાં અથવા તપેલા લોઢાના વાસણમાં રહેલ પાણી ક્રમશઃ ઓછું થતું આવે છે. તે પ્રમાણે યોગીનું મનરૂપી જળ જાણ. (એ પણ અપ્રમાદરૂપી અગ્નિથી તપેલા જીવરૂપી વાસણમાં રહ્યું ઓછું થતું જાય છે.) ૭૧ થી ૭૫
एवं चिय वयजोगं, निरुंभई कमेण कायजोगंपि । तो सेलेसोव्व थिरो, सेलेसी केवली होइ ॥ ७६ ॥
૧૩૦
આ વિષ આદિ દૃષ્ટાન્તોથી વાગ્યોગનો નિરોધ કરે છે, તથા ક્રમશઃ કાયયોગનો નિરોધ કરે છે. ત્યારબાદ કેવળજ્ઞાની મેરુની માફક સ્થિર શૈલેશી બને છે. ૭૬
उप्पाय - द्विभंगाइ - पज्जयाणं जमेगवत्थुमि । नाणानयाणुसरणं, पुव्वगयसुयाणुसारेणं ॥ ७७ ॥
