Yogdrushti Samucchay Part 03

SR No.: 020954
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhuvanbhanusuri, Padmasenvijay
Publisher: Divyadarshan Trust
Publication Year: 2000
Total Pages: 342
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 40 MB

Page 116

101
અયોગ્યને પ્રેરણા નથી કરાતી
'अयोग्यनियोगासिद्धे: Fhone . (u/5/ अत्यन्त नितरी सम्यग्ज्ञानयोगात्, आगमप्रामाण्याઅયોગ્યને નિયોગ અર્થાત્ પ્રેરણા આદેશ વમતા કુતર્વવિષગ્રહો-છપાયદેતુત્વેનપ્રદ નથી કરાતા. લાંબી બિમારીમાંથી હમણાં જ પ્રદ: ૮દ્દા ઊઠેલો શ્રમવાળાં કાર્ય કરવાને અયોગ્ય છે, તેથી ટીકાર્ય એટલા જ માટે (હવે) વિજયના એને એવો આદેશ નથી કરાતો કે “તું આ ચિહ્નો કહે છે, - (શ્રમવાળુ) કાર્યઝટપટ પતાવી દે.” એવો આદેશ ગાથાર્થ આ (અવેદ્યસંવેદ્યપદ) ને જ્યારે કરવાનો કોઈ અર્થ નથી. એ તો શરીરમાં શક્તિ જીતી લેવામાં આવે, ત્યારે (એ) મનુષ્યોનો ભરાય, પછી એ એવા શ્રમિત કાર્યને યોગ્ય બને કુતર્કરૂપી વિષમગ્રહ સ્વતઃ (બીજાના ઉપદેશ છે. ત્યારે એને એનો આદેશ કરાય છે. અને એ વિના) નિશ્ચિતપણે સમૂળગો દૂર થાય છે. આદેશનું એ પાલન કરી શકે છે. અલબત્ જ્યાં ટીકાર્થ અવેદ્યસંવેદ્યપદ જે મહામિથ્યાત્વનું સુધી શરીરમાં શક્તિ નથી ભરાઈ, ત્યાં સુધી એને કારણ છે. અને પશુવાદિ શબ્દથી ઓળખાય છે, સામાન્યથી કહેવાય ખરું કે આવશ્યક કાર્યો- તે જીતાયે છતે ‘તત્ત્વતઃ” અર્થાત્ પરમાર્થથી કર્તવ્યો બજાવવા જેવા છે, પરંતુ તે તો માત્ર સ્વરૂપ- મનુષ્યોનો, ‘સ્વતઃ' = બીજાના ઉપદેશ વિના, દર્શક ક્યન છે, અર્થાત્ અનુવાદવચન છે, વિધિવાદ સમ્યજ્ઞાનના યોગથી કુતર્કરૂપી વિષમ ગ્રહો વચન નહિ. અર્થાત્ આદેશાત્મક કથન નહિ. નિશ્ચિતપણે સમૂળગો દૂર થાય છે કેમકે જો નિમિત્ત
એ પ્રમાણે અહીં પહેલી ત્રણ દષ્ટિમાં જીવની ન હોય, તોનૈમિત્તિક (એનું કાર્ય) બનેનહિ. કુતર્ક ' હજી અવેદસંવેદ્યપદને જીતવાની શક્તિ નથી. એગ્રહની જેમ એક ગ્રહ એટલા માટે છે કે એ પ્રત્યક્ષ યોગ્યતા નથી. એટલે ત્યાં એને એ જીતવાનો અનર્થોનું કારણ છે. નિયોગ-આદેશન હોય કે, તું એને જીતી લે. પરંતુ આવેદ્યસંવેદ્યપદ પર છત કુતક ગ્રહ નિવૃત્તિ
એ પદ આ આ રીતે જીતવા જેવું છે, જીતી શકાય વિવેચનઃ અવેદ્યસંવેદ્યપદને જીતવાનું કહ્યું, છે.” એમ સ્વરૂપદર્શક કથન યાને અનુવાદ-વચન તો એ જીતાવાનું ચિહ્ન શું? એ હવે કહે છે. હોય. એટલા માટે યોગાચાર્યો કહે છે કે આગમો અવેદ્યસંવેદ્યપદપર વિજય મેળવ્યો એનું
ક્યારેક અનુવાદપરક પણ હોય છે. વિધિવાદ-પરક ચિહ્ન એ છે કે, કુતર્કનો વિષમગ્રહ દૂર થાય છે. કુતર્ક કેમ નહિ ? તો કે જીવની નિયોગપાલનની એ એક વિષમ ગ્રહ છે. માણસને ગ્રહ-ભૂત વળગે અયોગ્ય-અશક્ત દશામાં એને નિયોગ-આદેશ પછી એને સારા-સારાનું ભાન નથી રહેતું, ગાંડાની પ્રેરણા કરવાનું અનુચિત છે.
જેમ બોલે છે, એવી કુતર્કનો ગ્રહ લાગેલાની દશા अत एव जयलिङ्गान्याह,
હોય છે. સત્ તર્ક નથી, કુતર્ક છે, એટલે પોતાનું નયનાનેરનિયમ, કેમ્બ્રિસ્તત્ત્વોનુપમા આપમતિએ માનેલું યેનકેન પ્રકારે સાચું ઠરાવવા નિવર્તિ સ્વતોડત્યાં, વિષપ્રદ પાટદા કુતર્ક લડાવવા પડે છે. આ હઠવાદ છે, મિથ્યા
નીયમને નિયમિન-વેદ્યસંવેદ- અભિમાન છે. એ મહામિથ્યાત્વને તાણી લાવે છે. પટ્ટે મદમિથ્યાત્વિનવ-ધને વશવાશિન્દવી કેમકે કહે છે ને કે બ્રહ્માપિ તે નર ન રંજયતિ’ તત્ત્વતઃ–પરમાર્થે ગુi-jમાં રિવર્તતે સ્વત:- અર્થાત્ અન્ન નહિ, વિશેષજ્ઞ નહિ, પણ દુર્વિદગ્ધ આત્મવૈવાપરોપરેશન, નિમિત્તામાવે નૈમિત્તિામાવાતા હોય, દોઢડાહ્યો હોય, એને બ્રહ્મા પણ ન સમજાવી