Tarkikraksha

SR No.: 020810
Original Sutra Author: N/A
Author: Varadraj Acharya, Vindheshwar Prasad
Publisher: Varanasi
Publication Year: 1903
Total Pages: 427
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 15 MB

Page 73

masomauramunauReautam
torronautane
UTORTONLINEAmAHARAMITANITAINMmmmmmmeNAMAIwwmummMMUNINTOMATRasam
१०
सटीकताभिकर तायाम् ।
Audumara
m oprotsaapaupadahaenmewasemiccan
...........
भवत्वं नाम । प्रत्युत्पन्नासाधारणकारण प्रसूतप्रत्ययत्वं
(৭) নথিৰ সাক্ষা নিলিনাক্ষাঙ্খানুমান্দাप्रसूतप्रत्ययत्वं वा । समतेस्त्वसाधारणकारण संस्कारः । तस्य तदुत्पादने तात्कालिकत्वनियमाभावान स्मृतेभैदकं वाच्यम् । अन्यथा तव्यावर्तकत्वासम्मवादिति पृच्छति। किमिदमनुभवत्वं नामेति। कारणलक्षण्यं तावद्वेदकमाह । प्रत्युत्पन्नति । प्रत्युत्पन्न प्रत्यग्रजातम् । ननु स्कृतावपि समानमेतत् तत्कारणसंस्कारस्यापि स्वोत्पत्तिकाले प्रत्ययत्वादिन्याशक्य एतदेव निर्जते । तदविदूरेति । तस्य कार्यभूतस्य योऽविदूरः प्राक्कालसन्निहितपूचक्षणः तत्रोत्पत्त्या नियतव्याप्तं तत्कालैकजन्यमित्यर्थः । स्मृत्यसमवाधिकारणात्ममनासयोगनिरासार्थमसाधारणेत्युक्तम् । घटादिव्यभिचारवारणार्थ प्रत्ययपदं स्वोत्पत्तिसन्निहितपूर्वक्षणजन्यासाधारणकारणोत्यज्ञानत्वमनुभवत्वमित्यर्थः । स्मृतेरेतातिरेकमभिव्यक्तुं तत्कारणं चाह । स्मृतस्त्विति । संस्कारमात्रजन्यं ज्ञानं स्मृतिरित्यर्थः । मात्रपदेन प्रत्यभिज्ञादिव्युदासः। तत्र सान्निकर्षप्रधान्यात् । यथाहुः । अथ ग्रहणमरणय कियती सामग्री । अधिकार्थसन्निको ग्रहणस्य संस्कारमात्रसनिकर्षः स्मरणस्येति । ननु प्रत्युत्पन्नसंस्कारोत्वस्मृतावतिव्याप्तिरित्याशय तन्निरासार्थमेव नियतपदमित्याह । तस्येति । एतेनानुभवत्वं नामापाधिकं सामान्यमित्युक्तम् । सम्प्रति मुख्यमेवास्तु ज्ञानत्वव्याप्यमित्याह । ज्ञानत्वेति । प्रमाऽप्रमावृत्तिज्ञानत्वसाक्षायाप्यसामान्यमनुभवत्वं पूर्वोक्तस्यैव व्यवस्था
(१) प्रत्युत्पनेत्यादि नास्ति B पुः ।
sammeoasarmeanInsaane
aamanaracanamama
m
eanemamaramananerammameranamparpannamrapannamaANDARINEERA
mammmmmmmssmeenawaranamaram
६२४