Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
m
५०२
सूत्रकृतास्त्र संसारस्वभावो मुनिः 'जले' जले-जलमचुरे समुद्रे ‘णावा व' नौरिव 'आहिए' आख्यातः कथितः भगाद्भिः यथा जले नौ न मज्जति, तत्कस्य हेतोः? लघु. त्वात् , मज्जनकारणीभूतविलक्षणभाराऽभावात् । एवमेव मुनिः यदा संसारमग्नककर्मरहितः, तदा संसारे विद्यमानोऽपि तदीयावले परहितः सन् तदुपरिवरीवति । एतेन किमिति दृष्टान्तेन स्पष्टपति-'तीरसंपन्ना' तीरसंपन्ना-तीरं प्राप्ता 'नावाव' नौरिव स 'सन्चदुक्खा' सर्वदुःखात् शारीरमानसात् 'तिउट्टई त्रुटयति पृथग भवति । पथा नौः मुनियमकाधिष्ठितानुकूलवातेरिता तीर पाप्य प्रतिकूलवातमकरादि जलजन्तुसमुद्भूतसकलदुःखात् दूरीभूय विश्राममाप्नोति तथा सर्वदुःखानामन्तकरो भवति, भावनायोगशुद्धात्मा जोवोऽपि जीनोक्तागमे निर्यामकाधिष्ठिता को त्याग देनेवाला मुनि 'भावनायोग शुद्धात्मा' कहा गया है। ऐसा मुनि समुद्र में नौका के समान है । जैसे लघु होने से अर्थात् डूबने के कारणभूत विलक्षण भार के अभाव से नौका जल में डूपती नहीं है, इसी प्रकार मुनि जब संसार में डुबाने वाले कर्मों से रहित होता है तब संसार में विद्यमान रहने पर भी उसके लेप से रहित होकर उसके ऊपर ही बना रहता है। इसका क्या फल होता है, सो दृष्टान्त द्वारा स्पष्ट करते हैं-किनारे पर पहुंची हुई नौका के समान वह पनि समस्त दुःखों से पृथक् हो जाता है । उसे न शारीरिक दुःख रहता है, न कोई मानसिक दुःख । जैसे कुशल कर्णधार से युक्त और अनु. कूल वायु से प्रेरित नौका तीर को प्राप्त होती है तथा प्रतिकूल वायु और मकर आदि जलचर जीवों द्वारा उत्पन्न होने वाले समस्त दुःखों મુનિ “ભાવના યોગ શુદ્ધાત્મા’ કહેલ છે. એવા મુન સમુદ્રમાં વહાણની જેમ છે. જેમ નાનું હોવાથી અર્થાત ડૂબવાના કારણ રૂપ વિલક્ષણ ભારના અભા વણી વહાણ પાણીમાં ડૂબતું નથી. એ જ પ્રમાણે મુનિ જ્યારે સંસારમાં ડૂબાયુવા વાળા કમેથી રહિત હોય છે, ત્યારે સંસારમાં રહેવા છતાં પણ તેના લેપથી રહિત થઈને તેના ઉપર જ બન્યા રહે છે. તેનું શું ફળ થાય છે? તે દષ્ટાન્ત દ્વારા સ્પષ્ટ કરે છે. કિનારે પહોંચેલ વહાણની જેમ તે મુનિ સઘળા દુઃખોથી છૂટી જાય છે. તેને શારીરિક-શરીર સંબંધી દુખ રહેતું નથી. તેમ કઈ પણ પ્રકારનું માનસિક દુઃખ રહેતું નથી. જેમ કુશળ ચલાવનાર, વાયુ અને અનુકૂળ પવનથી પ્રેરાયેલ વહાણ કિનારે પહોંચી જાય છે, અને પ્રતિકુળ પવન તથા મકર વિગેરે જલચર છથી ઉત્પન્ન થનારા
----
-
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020780 |
| Book Title | Sutrakritanga Sutram Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 596 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sutrakritang |
| File Size | 11 MB |