Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 144

अन्तर्धिः
126
अन्त्य
%3
अन्तर्धिः . [धा-कि] Disappearance, concealment; -वाम, -षुम्ण a. near or at hand with help, wealth, or hiding oneself from (another): अन्तों येनादर्शनमिच्छति | kindness : अन्तिवामा दूरे Rv.7.77.4 (निकटस्थधना). P. I. 4. 28 ; अन्तर्धि द्रुतमिव कर्तुमश्रुवर्षेः Si. 8. 42.
। अन्तिका 1 An elder sister. -2 An oven, fire-place. 3t-afta p. p. 1 l'laced between, separated, rendered
- N. of a plant (सा-शा-तलाख्यौषधिः; Mar. शिकेकाई). invisible by interposition, hidden, concealed; अब्रुव- । । अन्तिक a. [अन्तः सामीप्यम् अस्यास्तीति मत्वर्थीयः ठन् ; ब्राह्मणाः सिद्धा भूतान्यन्तर्हितानि च Mb.3.37.21. अन्तर्हिता according to Nir. from आ-नी; अन्तिकं कस्मात् आनीनं भवति शकुन्तला वनराज्या 5.43; covered (with something else); | सनिकृष्टत्वात् ] 1 Near, proximate (with gem. or abl. P. अन्तहिंताशापथो जलदकाल इव K.2.13% शेष्वानन्तर्हितायां त्वं भूमौ II. 3.34). वैरमान्तिकमासाद्य यः प्रीतिं कर्तुमिच्छति । मृन्मयस्येव Ram. uncovered or bare ground; पात्रेषु दर्भान्तहितेषु अप भग्नस्य यथा सन्धिर्न विद्यते॥ Mb. 12. 139.6). -2 Reaching आसिच्य Asval.; अन्तर्हिते आवाम् V.2; अन्तर्हिता यदि भवेदनिता to the end of, reaching to; नासान्तिक Ms. 2. 46. -3 Lastन बांते Mk.8.1 disguised male a female in male ing till, until: as far n9, up to3 षट्त्रिंशदाब्दिकं चये गुरी dress. -2 Disappeared, vanished, bocome invisible; इति त्रैवेदिकं व्रतम् Ms.8.1; ग्रहणान्तिकम् ). 1.36. -कम् Nearमन्त्रयमाणः स्वयमन्तर्हितःS. withdrew from sight, became | ness, proximity. vicinity, presence; न त्यजन्ति ममान्तिकम् म. imvisible; अन्तर्हिते शशिनि 5.4.2; तस्यायमन्तर्हितसोधभाजः 1. 43 : oft. in comp.; न्यस्त R.2.24; कर्ण-चरः 5.1.23; R. 13. to dwelling in a palace hidden under the सिंहासनान्तिकचरेण सहोपसर्पन् M. 1. 12 a servant in attendwaters). -Comp. -आत्म न् m. N. of Siva.
ance upon the throme. -क: A class of two storeyel अन्तर्भू 1P. To be contained, comprised or included
: buildings; Mā. 20. 91. 26-27. - alo. (with abl. or im; be inherent or implied in; कदा न्वन्तर्वरुणे भुवानि Rv.
gen. or as last member of comp.) Near (to), in the 7.86.2. केचिदन्तर्भवन्न्येषु K. P.8.: गुणाश्चिरन्तनरुक्ता ओजस्य
vicinity; अन्तिकं प्रामात्-ग्रामस्य वा Sk.; into the presence or न्तर्भवन्ति ते S.]).; अन्तर्भूय रहस्येषु तैर्वशीक्रियते हि सः Ks.
proximity of; दूरस्थस्यैत्य चान्तिकम् Ms.2.1973 प्रविष्टे पितुर
न्तिकम् Ram.; 80 जनान्तिकम् , मगान्तिकम् । अन्तिकेन near (with 31.201; वैदिके कर्मयोगे तु सर्वाण्येतान्यशेषतः। अन्तर्भवन्ति क्रमशस्तस्मिंस्तस्मिन्क्रियाविधौ | Ms.12.87. -Cons. To contain,
gen.) अन्तेिकन प्रामस्य P. II. 3.35 अन्तिकात् noar, include, imply, involve; अन्तर्भावितण्यर्थोऽत्र नमिः P. III.
closely, within the presence of; from the proximity
of, from near, from (abl. or gen. or acc.); 1.88. Sk. involving a caus:il sense.
कादागतः P. VI. 2.49; रजःकणैःस्पृशद्भिर्गात्रमन्तिकात् Ram.; spraha.. Inward, internal, inwardly situated. कीणीयाधस्त्वपत्यार्थ मातापित्रोर्यमन्तिकात् Ms.9.174 from: 80 pala: 1 being included or comprised in, inclusion;
नैव प्रवृत्तिं शणुमस्तयोः कस्यचिदन्तिकात् Ram.; अन्तिके near, तेषां गुणानामोजस्यन्तीवः K. P.8. -2 Inherent or natural
closely, in the presence of or proximity of; दूरस्थं condition or disposition. -3 Disappearance, becoming
चान्तिके च तत् Bg. 13. 15%; दमयन्त्यास्तदान्तिके निपेतु: Nala. invisible; सर्व अन्तर्भावं गताः Dk.28.
1.22; °के स्त्रियाः Ms. 2.22. -Comp. -आश्रयः resorting
to what is near, contiguous support that given by अन्तर्भावना 1 Inclusion. -2 Iuward meditation or a tree to a creeper). anxiety. -3 A technichl term in arithmetic, rectifica
अन्तितः ind. Ved. Neer. tion of numbers by the differences of the products.
अन्तिम .. [अन्ते भवः, अन्द डिमच्] 1 Immediately ___ अन्तर्भूत .1 Ineluded or contained im: कालभावा
following. -2 Last, final, ultimate; अजातमृतमूर्खाणां ध्वदेशानामन्तर्भूतक्रियान्तरैः । सर्वेरकर्मकैयोगे कर्मत्वमुपजायते॥ IIari.!
वरमाद्यौ न चान्तिमः II. 1. -Comp. -अङ्कः the last dignt, the -2 Inward, internal, internally situated; एष वै भगवान्
number mine. -अगुलिः the little finger (कनिष्ठिका ). विष्णुरन्तर्भूतः सनातनः.
37=cht An oven, fire-place. अन्तये . Imer.
अन्त्य ४. [अन्ते भवति वसति &c., अन्ताय हितः; अन्न-यत् ] अन्तस्त्य म् Intestines; Ait. Br.
1 Last, final (as a letter, word &c.); last (in time, अन्तार 1. [अन्त ऋ अण् ] A cowherd; Sabds. ch.
order or place) P. I. 1. 47; 18 ह of letters, Revati
of asterisms, Mina of the zodiacal signs. &c.; 372 sifat ind. [ 34--3 ] Ved. 1 Near, before, in the वयसि in old age R.9. 79 : अन्य ऋणम् R. 1.71 last debt; presence of; न ही नु वो मरुतो अन्त्यस्मे Rv. 1. 167.9; 1.79. ! मण्उनम् 8.71 last funeral decoration, Ku. 4. 22. -2 11.-2 (Prep.) To, in the vieinity of (with gen.); Immediately following (in comp.); अष्टम° ninth. -3 मुग्धप्रभीतवदुपेयतुरन्ति मात्रोः Bhāg. 10.8.22. -ति: 1. An perishable, transitory; देहाद्यपार्थमसदन्यमभिज्ञमात्रं (विन्देत) elder sister (in dramas). -Comp. -fa a. ready with Bhag 12.8.44.-4Lowest (in rank, degree or position), help. (-तिः /.) protection of what is near (आसन्नरक्षण); undermost, worst, inferior, base, vile, wretched; अर्चामि सम्नयनहमन्त्यूतिं मयोभुवम् Rv. 1. 138. 1. -गृहम् ॥ °अवस्थां गतः Pt. 4. 110 reduced to the worst plight; अन्त्यासु house near one's own dwelling, the neighbourhood of दशासु Pt. 1.336 at perilous (critical) times%3 belongthe house. -देव a. being near the god; an adversary ing to the lowest caste; चण्डाल °खियः Ms. 11. 175%3 (at dice); पाथो हि ष्मा वृषणाअन्तिदवम् Rv. 1. 180.7.-मित्र, स्त्रीनिषेविणः 12.50%; अन्त्यादपि वरं रत्नं स्त्रीरत्नं दुष्कुलादपि;