Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૨૮
प्रश्नव्याकरणसूत्रे
बन्धपरिक्लेश बहुलं जरामरणपरिक्लेश संक्लिष्टं भवति, अतएव न कदापि वाचा पापक्या पापकं किंचिदपि भावितव्यम् । एवं वाक्समितियोगेन भावितो भवति अन्तरात्मा । भावितात्मा कीदृशो भवति ? इत्याह – अशवला संक्लिष्ट - निर्वणचरित्रभावनया हेतुभूतया - अहिंसकः संयतः सुसाधुर्भवति । एषामर्थो द्वितीयभावनाव्याख्यायां द्रष्टव्यः ।। सू० ८ ॥
समिजोगेण भाविओअंतरप्पा असबलमसंकि लिट्ठनिव्वणचरितभावणाए अहिंसओ संजओ सुसाह भवइ ) इस प्रकार वचन समिति के योग से भावितात्मा बना हुआ अंतरात्मा - जीव-अशबल, असंक्लिष्ट एवं निर्व्रण निरतिचार चारित्र की भावना से अहिंसक और संयतवन जाता है । और सच्चे रूप में साधु-मोक्ष को साधन करने वाले - इस नाम को चरितार्थ कर लेता है ।
भावार्थ - सावद्य भाषण नहीं करना इसका नाम वचन समिति है। सावध भाषण करने से पाप का बंध होता है ! पाप अधर्म होने से विविध प्रकार के दुःखों का दाता होता है। वध बंधन आदि विविधकष्ट जीव को इसी के उदय से भोगने पडते हैं। इसलिए साधु का कर्तव्य है कि वह कभी भी कहीं पर भी किञ्चित् रूप में भी असत्य भाषण नहीं करें। ऐसा विचार कर जो मुनि इस पापवाणी से निवृत्त हो जाते हैं वे ही अपने अहिंसावत को निर्दोष रूप में पालते हैं। इस प्रकार अपने अहिंसा को पालन करने वाले साधु ही सच्चे साधु-मोक्षको साधन करने वाले कहलाते हैं ॥ सू०८ ॥
वयसमिइजोगेण भाविओ अंतरपा असबलमसंकिलिनित्रणचरित भावणाए अहिंसओ संजओ सुसाहू भवई " આ પ્રકારે વચન સમિતિના ચેાગથી ભવિ— તાત્મા અનેલ અતરાત્મા-જીવ-અશખલ, અસંકિલષ્ટ અને નિત્રણચારિત્રની ભાવનાથી અહિંસક અને સયત અની જાય છે, અને સાચા અર્થમાં સાધુમાક્ષને સાધનારા-એ નામને ચરિતાર્થ કરી લે છે.
ભાવા —સાવદ્યભાષણ ન કરવું તેનું નામ વચન સમિતિ છે. સાવદ્ય ભાષણ કરવાથી પાપના 'ધ બંધાય છે. પાપ અધમ હોવાથી વિવિધ પ્રકારના દુઃખનું જનક છે. તેના ઉદયથી વધ બંધન આદિ વિવિધ પુષ્ટ જીવને ભાગવવાં પડે છે. તેથી સાધુનું કર્તવ્ય છે કે તે કદી પણ, કાંય પણ, ઘેાડા પ્રમાણમાં પણ અસત્ય ભાષણ ન કરે. એવા વિચાર કરીને જે મને આ પાપવાણીથી નિવૃત્ત થઈ જાય છે તે જ પોતાના અહિંસાવ્રતનું નિર્દોષ રીતે પાલન કરે છે. આ પ્રમાણે પોતાના અહિ'સાવ્રતનું પાલન કરનાર સાધુ જ सान्था साधु-मोक्षने साधन अरनार साधु-उडेवाय हो ॥ सू. ८ ॥
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020574 |
| Book Title | Prashnavyakaran Sutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalalji Maharaj |
| Publisher | Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1962 |
| Total Pages | 1002 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |