________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
* पाटणना भंडारो अने खास करीने तेमां रहेलुं अपभ्रंश तथा प्राचीन
गूजराती साहित्य.
( चीमनलाल डाह्याभाई दलाल, एम. ए. ) पाटणना भंडारो कर्नल टोडना वखतथी आ देशना तथा विदेशी प्राचीन शोधखोळ रसिक विद्वदव मां प्रसिद्ध थयेला . कर्नल टोडे राजस्थानना इतिहाप्तमां तेमांना पुस्तकानो उपयोग कर्यो हतो; सर अलेक्षान्डर किन्लोक फोर्बसे रातमाळा वास्ते गुजरातना प्राचीन इतिहासनां साधनो अहीथी मेळव्यां हता. तदनंतर मुंबइ सरकार तरफयी जुना हस्तलिखित पुस्तकोनी शोधखोळ वास्ते नीमायेला अमलदारो पैकी डो. ब्युलर, किल. होर्न, भांडारकर वगेरेए आ भंडारोनो केटलोक भाग तपास्यो हतो. श्रीमंत गायकवाड सरकार तरफथी पण स्वर्गस्थ प्रो. मणीलाल पासे एक टीप करावेली हती. परंतु आ पाटणना भंडारोनुं यथार्थ रहस्य-तेमां जळवाइ रहेला अप्राप्य संस्कृत तथा प्राकृत ग्रंथो, अंधारामा रहेलुं अपभ्रंश साहित्य अने दुर्लक्ष अपायेलं प्राचीन गुजराती साहित्य-समग्र रीते अत्यार सुध। कोइना जाणव.मां न हतु. आनां मुख्य कारणो ए छे के बधाए भंडारी संपूर्ण रीते कोइने पण बताववामां आव्यां नहतां; अने में बताववामां आव्यां हतां तेनुं पूर्णविवेचक दृष्टिए अवलोकन थयुं न हतुं.
१९१४ ना सप्टेम्बर मासमां मने श्रीमंत सरकारना हुकमथी पाटणना भंडारमा केवां पुस्तको, इतिहास, भाषाशास्त्र तथा साहित्यनी दृष्टिए अगत्यनां छे ते अवलोकन कर वार्नु काम सोपवामां आव्युं हतुं. १२ अठवाडीयानी अंदर समस्त भंडारो बारीक'इथी तपास्या. तेमां रहला ६५८ ताडपत्रो तथा आशरे १२००० कागळनां पुस्तकोमाथी केटलांक पुस्तको, संस्कृत अने प्राकृतने बाजु मूकता, आपणी भाषाना तथा साहित्यना झत. हासने वास्ते घणां अगत्यनां छे.
* पंचम गूजराती साहित्य परिषद माटे तैयार करेलो निबंध,
For Private And Personal Use Only
