Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નિરવયવો
૪ ૬ ૯
[નિરુપયોગ નિરવયવ વિ. (સં. નિરુ + અવયવ) અવયવ વગરનું; નિરાશા સ્ત્રી, નાઉમેદી; હતાશા અખંડ (નિરવયવી અશુદ્ધ).
નિરાશાજનક વિ. (સં.) નિરાશા ઉપજાવનારું નિરવશેષ વિ. સં. નિર્મઅવશેષ) બધું; તમામ; અવશેષ નિરાશાવાદ ૫. આશાવાદથી ઊલટું તે; પેસિમિઝમ ન રહ્યો હોય તેવું
નિરાશાવાદી છું. (૨) વિ. નિરાશાવાદવાળું કે તેમાં નિરવાણ કિ.વિ. (સં. નિર્વાણ) અવશ્ય; જરૂર
માનનાર; “પેસિમિસ્ટ' નિરસન ન. (સં.) કાઢી મૂકવું-દૂર કરવું તે (૨) ઓકવું નિરાશી વિ. આશારહિત, અનાસક્ત (૨) હતાશ; નાઉમેદ - તે (૩) નિરાકરણ; સમાધાન; ખુલાસો (૪) નાશ નિરાશ્રયવિ. (સં.) નિરાધાર; આશ્રયરહિત [આશ્રયીન નિરસ્ત વિ. (સં. નિર્ + અસ્ત) કાઢી મૂકેલું; દૂર કરેલું નિરાશ્રિત વિ. (સં.) નિરાધાર; આશ્રય ગુમાવી બેઠેલું;
(૨) નાશ પામેલું (૩) ના પાડેલું (૪) ઓકેલું નિરાસક્ત વિ. સં. નિર્ + આસક્ત) આસક્તિ વગરનું; નિરઐવિ. સં. નિરૂ+અસ્ત્ર) હથિયાર વિનાનું, અસ્ત્ર વિનાનું (સાચો શબ્દ) અનાસક્ત ભૂખ્યું; ઉપવાસી નિરહંકાર વિ. (સં. નિર્ + અહંકાર) નિરહંકારી અશુદ્ધ) નિરાહાર વિ. (સં. નિર્ + આહાર) (નિરાહારી અશુદ્ધ) .
અહંકાર વિનાનું, નિરભિમાન (૨) પું. અહંકારનો નિરાળું વિ. (સં. નિરાલય; પ્રા. નિરાલઅ) જુદું; ન્યારું; અભાવ
મુિક્ત અલગ; ભિન્ન; નોખું સિલામતી (૪) નચિંતતા નિરંકુશ વિ. (સં.) અંકુશ વગરનું; ઉર્ફેખલ; કાબૂ બહાર; નિરાંત સ્ત્રી. ફુરસદ; નિવૃત્તિ (૨) સુખ; જંપ (૩) શાંતિ; નિરંકુશતા સ્ત્રી. (સં.) નિરંકુશ હોવાપણું
નિરાંતે કિ.વિ. આરામથી (૨) ઉતાવળ કે દોડધામ કર્યા નિરંજન વિ. (સં.) અંજન વિનાનું (૨) દોષ વિનાનું; વગર (૩) સુખચેનથી [(૨) શાળાનો ઈન્સ્પેક્ટર
નિર્દોષ (૩) ન. શુદ્ધ ચૈતન્ય (૪) નિર્દોષ (વેદાંત) નિરીક્ષકવું. (સં.) નિરીક્ષણ કરનાર માણસ; “સુપરવાઈઝર' નિરંતર ક્રિ.વિ. (સં.) સતત (૨) હંમેશ (૩) નિરવકાશ નિરીક્ષણ ન. અવલોકન; તપાસણી; બારીક તપાસ નિરાકરણ ન. નિવેડો; છેવટ; ફેંસલો; ચુકાદો; પરિણામ નિરીક્ષા સ્ત્રી. (સં.) અવલોકન, સમીક્ષા (૨) નાકબૂલ – રદબાતલ કરવું તે
નિરીશ્વર વિ. (સં.) ઈશ્વર વગરનું (૨) ઈશ્વર નથી એમ નિરાકાર વિ. (સં.) આકાર વગરનું; અમૂર્ત; સૂક્ષ્મ માનનારું
[એવો મત નિરાગસ વિ. (સં.) નિષ્પાપ; પાપ વિનાનું નિરીશ્વરવાદ પુ. ઈશ્વરના ઇન્કારવાળો વાદ; ઈશ્વર નથી નિરાગ્રહ છું. (સં.) આગ્રહનો અભાવ; નમ્રભાવ નિરીહ વિ. ઈહા-આશા કે ઈચ્છા વગરનું; ચેષ્ટા વગરનું
(નિરાગ્રહી અશુદ્ધ) (૨) વિ. આગ્રહ ન કરનારું નિરીહતા સ્ત્રી. (સં.) નિરીહ હોવું તે નિરાડંબર વિ. (સં.) આડંબર રહિત; સરળ; સાદું નિરુક્ત ન. (સં.) એક વેદાંગ; વ્યુત્પત્તિશાસ્ત્ર (૨) વ્યત્પત્તિ નિરાદર પું. (સં.) અનાદર (૨) વિ. આદર વગરનું; નિરુક્તિ સ્ત્રી. વ્યુત્પત્તિ તોછડું
સાધન ન હોય તેવું નિરુત્તર વિ. (સં.) જવાબ વગરનું (૨) વાદ કે ચર્ચામાં નિરાધાર વિ. (સં.) આધાર વગરનું (૨) નિર્વાહનું કોઈ સામો જવાબ ન આપી શકનારે, ચૂપ થઈ ગયેલું નિરાધારતા સ્ત્રી. (સં.) નિરાધાર હોવાપણું
નિરુત્સાહ વિ. ઉત્સાહ વગરનું નિરુત્સાહી અશુદ્ધ) (૨) નિરાનંદ વિ. (સં.) આનંદરહિત; દુઃખી (૨) આનંદ પું. ઉત્સાહનો અભાવ; નાઉમેદી
ચાલ્યો ગયો હોય એવું [રહિત; આપદા વિનાનું નિરુત્સાહિત વિ. ઉત્સાહહિત નહીં એવું નિરાપદ વિ. (સં.) આપત્તિ ટળી ગઈ છે તેવું; આપત્તિ નિરુદ્ધ વિ. (સં.) રોકેલું (૨) કેદ કરેલું (૩) થંભી ગયેલું નિરાબાધ વિ. (સં.) અડચણ ન હોય તેવું નિરુદ્દેશ વિ. ઉદેશ વિનાનું; નિપ્રયોજન નિરામય ન. રોગ ચાલ્યો ગયો હોય તેવું, નીરોગી; તંદુરસ્ત નિરુદ્યમ પું. (સં.) બેઠાડુપણું; ઉદ્યમનો અભાવ (૨) વિ. નિરામિષ વિ. (સં.) માંસ વગરનું; “વેજિટેરિયન' (૨) ઉદ્યમ વગરનું; આળસુ, કામધંધા વગરનું નિરુઘમી
ઐન્દ્રિય સુખની ઇચ્છા વગરનું શાકાહાર અશુદ્ધ) [ઉદ્યમ વગરનું; નવરું; બેકાર નિરામિષાહાર છું. માંસ વગરનો ખોરાક અન્નાહાર; નિરુદ્યોગ પું. (સં.) નિરુઘમ, ઉદ્યમનો અભાવ (૨) વિ. નિરામિષાહારી વિ. નિરામિષ આહાર-ભોજન કરનારું, નિરુપદ્રવ (સં. નિરુ + ઉપદ્રવ) (નિરુપદ્રવી અશુદ્ધ) વિ. શાકાહારી
[અધ્ધર રહેલું ઉપદ્રવ વગરનું (૨) ઉપદ્રવ ન કરે તેવું; શાંત (૩) નિરાલંબ વિ. (સં.) આલંબન - આધાર વગરનું (૨) પૃ. ઉપદ્રવનો અભાવ (૪) વિ. ઉપદ્રવ વગરનું નિરાવરણ વિ. (સં.) આવરણ વિનાનું ખુલ્લું નિરુપમ વિ. (સં.) અનુપમ; અદ્વિતીય; જેની સરખામણી નિરાવવું સક્રિ. “નીરવું”નું પ્રેરક
કે જોટો ન હોય તેવું નિરાશ વિ. સં. નિર્ + આશ. બહુવીડિ) નાઉમેદ; નિરુપયોગ વિ. (સં. નિરુ + ઉપયોગ) (નિરુપયોગી આશાભંગ; હતાશ; નાઉમેદ
અશુદ્ધ) ઉપયોગ વિનાનું, નકામું; નિરર્થક
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |