Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh

SR No.: 020496
Original Sutra Author: N/A
Author: Mafatlal A Bhavsar
Publisher: Navbharat Sahitya Mandir
Publication Year: 2007
Total Pages: 900
Language: Gujarati
Classification: Dictionary
File Size: 28 MB

Page 446

દેખભાળ, દેખરેખ
૪ ૨૯
[દેવદાસી દેખભાળ, દેખરેખ સ્ત્રી. ( દેખવું” ઉપરથી) સંભાળ; દેર . (સં. દેવર, પ્રા. દિઅર) દિયર, વરનો નાનો ભાઈ
તપાસ (૨) તકેદારી; વ્યવસ્થા નિહળવું દર સ્ત્રી. (ફા.) ઢીલ; વાર દેખવું સક્રિ. (સં. દિક્ષતિ, પ્રા. દેમ્બઈ) જોવું; ભાળવું; દેરડી સ્ત્રી, દેરું-નાનું મંદિર (૨) ઉતરડ દેખતું વિ. દેખીતું (૨) દેખવા પૂરતું; જોવા પૂરતું દેરવટું ન. દિયરવટું; દિયર સાથે નાતરું દેખા સ્ત્રી. દેખાવું-પ્રત્યક્ષ જણાવું તે; દર્શન
દેરાણી સ્ત્રી. દિયરની પત્ની દેવરાની દેખાડયું. દેખાડો; બતાવવું તે
દેરાસર ન. ઘરમાં દેવ રાખવાની જગા (૨) જૈન દેવમંદિર દેખાડવું સક્રિ. દેખવું'નું પ્રેરક; બતાવવું (૨) (હાથ, દેરાસરી વિ. દેરાસરમાં રહી નિયમિત દેવપૂજા કરનારું
ડાંગ, ચાકુ, આંખ વગેરે બતાવીને) ડરાવવું (૩) દેરી સ્ત્રી. નાનું દેરું દિવદેવીનું સ્થાન-મંદિર; દેવાલય
પશુની માદાને નર દેખાડવો-સંભોગ માટે ભેગાં કરવાં દેરું ન. (સં. દેવગૃહ અપ. દેહરઅ, દેહિર, દેવધર) દેખાડો છું. સામાને બતાવવા પૂરતો દેખાવડોળ (૨) દેવ પં. (સં.) દેવતા; સુર; સ્વર્ગમાં રહેતું દિવ્ય સત્ત્વ (૨) દેખાડવું બતાવવું તે
ભગવાન; પરમેશ્વર (૩) સ્વામી; શેઠ, રાજા (આદર દેખાદેખી સ્ત્રી, સામાનું જોઈને વાદોવાદ કરવું તે; - શ્રેષ્ઠતાસૂચક)
અનુકરણ (૨) ક્રિ વિ. જોઈજોઈને; વાદોવાદ; દેવત્રણ ન. મનુષ્યનું દેવો પ્રત્યેનું ઋણ
અનુકરણમાં [(૩) જૂઠો દેખાવ; ડોળ દેવકથાસ્ત્રી. (સં.) કોઈ દેવની ધાર્મિક કથાવાર્તા કિન્યા દેખાવ પં. દેખાવું તે; દશય (૨) આકાર; આકૃતિ; બાંધી દેવકન્યા ન. (સં.) દેવની કન્યા (૨) અતિ રૂપ-ગુણવાળી દેખાવડું વિ. સુંદર; રૂપાળું; દર્શનીય; શોભીતું દેવ-કપાસ પું. એક વિશિષ્ટ જાતનો કપાસ દેખાવું અ.ક્રિ. દેખવુંનું કર્મણિ; જોવાવું; જણાવું; નજરે દેવકી સ્ત્રી. (સં.) શ્રીકૃષ્ણની માતા પડવું; સૂવું
દેવકુલ(-ળ) ન. (સં.) દેવાલય; મંદિર (૨) સમાધિસ્થળ દેખીતું વિ. પ્રત્યક્ષ ખુલ્લું સ્પષ્ટ (૨) માત્ર બહારથી જ દેવકલિક . (સં.) મંદિરમાં રહી પૂજા કરનારો પૂજારી
દેખાતું, વાસ્તવિક નહિ એવું; દેખતું [એક વાસણ દેવકુલિકા સ્ત્રી. (સં.) નાનું મંદિર; દેરી દેગ પુ. (ફા.) મોટો દેગડો (૨) સ્ત્રી. દેગડી; તાંબાનું દેવગુખ પૃ. જૈનોના અનાગત ચોવીસ તીર્થંકરોમાંના છઠ્ઠા દેગડી સ્ત્રી. તાંબાનું વાસણ; નાનો દેગડો; હાંડી દેવગૃહ ન. મંદિર; દેવાલય દેગડો પૃ. ધાતુનું એક મોટું વાસણ; હાંડો
દેવઘર ન. દેરાસર; દેવમંદિર; દેવાલય દેજ સ્ત્રી, ન. (સર. કા. દહેજ) કન્યાને વરપક્ષ તરફથી દેવચલ્લી(-કલી) સ્ત્રી, એક જાતની ચકલી; કાળી ચકલી
આપવાની લૂગડાં વગેરેની ભેટ કે જમણ; દહેજ (૨) દેવડાવવું સક્રિ. “દેવુંનું પ્રેરક કન્યાનું શુદ્ધ
દેવડાવું અક્રિ. “દેવુંનું કર્મણિ વિપરાય છે.) દેડકી સ્ત્રી. દેડકાની માદા
ડિક દેવડ સ્ત્રી. આપવું તે; આપવાનો વહીવટ (લેવડ સાથે દેડકું ન. ભીનાશમાં રહેતું ને ડ્રાઉં ડ્રાંઉં બોલતું એક પ્રાણી; દેવડી સ્ત્રી, (સં. દેવકુટી, પ્રા. દેઅઉડી) દ્વારપાળને દેડકો પં. નર-દેડકું
[દુઃખદેણ બેસવાની જગા (૨) ચોકી, ચબૂતરો (૩) સાધુ દેણ વિ. (૧દવું” પરથી) દેનારું (સમાસને અંતે) ઉદા. સંન્યાસી અથવા સતીને જયાં દાટ્યાં-બાળ્યાં હોય ત્યાં દેણ ન. (અ. દૈન) દેવું; કરજ (૨) સરકાર-ભરણું (૩) કરેલું નાનું દેરા જેવું ચણતર; છત્રી ઉપકારનું દબાણ
દેવતરુ ન. (સં.) સ્વર્ગનાં પાંચ વૃક્ષોમાંનું દરેક (મંદાર, દેણગી સ્ત્રી, (દેણ + ફા. ગી) બક્ષિસ (૨) દાન પારિજાત, સંતાન, કલ્પ અને હરિચંદન) (૨) જેની દેણદાર, દેણિયાત વિ. (“દણું ઉપરથી) દેવાદાર, કરજદાર નીચે ગામના લોકો ભેગા મળતા હોય તે ઝાડ દેણદારી સ્ત્રી, દેવાદાર દશા
દેવતાવું. (સં.) દેવ (૨) અગ્નિ (૩) સ્ત્રી દેવી (૪) દેવત્વ દેણું ન. જુઓ “દેશ'
દેવતાઈ વિ. દેવને લગતું; દૈવી; અલૌકિક દેદાર છું. દીદાર; દેખાવ; દર્શન
દેવતાઈ સ્ત્રી. દિવ્યતા; દેવત્વ દેદીપ્યમાન વિ. (સં.) દીપતું; ઝગઝગતું
દેવત્વ ન. (સં.) દેવ હોવું તે; દિવ્યતા; દેવપણું દેન ન. (સં.) અગ્નિસંસ્કાર; અગ્નિદાહ
દેવદર્શન ન. (સં.) દેવનું દર્શન દેન સ્ત્રી તાકાત; મગદૂર (૨) ગાય
દેવદાર, (-૨) ન. (સં. દેવદાર) જેનાં હળવા વજનના દેમાર કિ.વિ. (દેવું+મારવું પરથી) ઝડીની સાથે; પાટિયાં બારદાન તરીકે વપરાય છે તેવું એક જાતનું
ઝપાટાભેર. જેમ કે, દેનાર કરતાં પહોંચ્યા ત્યાં ગાડી ઝાડ કે તેનું લાકડું ઊપડી ગઈ.
દેવદાસી સ્ત્રી. (સં.) દેવને અર્પણ કરેલી-દેવ આગળ દેય વિ. (સં.) આપવા યોગ્ય કે આપી શકાય એવું નાચનારી સ્ત્રી (તામિલનાડુ તરફની એક પ્રથા)