Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh

SR No.: 020496
Original Sutra Author: N/A
Author: Mafatlal A Bhavsar
Publisher: Navbharat Sahitya Mandir
Publication Year: 2007
Total Pages: 900
Language: Gujarati
Classification: Dictionary
File Size: 28 MB

Page 414

તુંકાર 36
[તુલ તુંકાર છું. તું કહીને બોલાવવું તે; ટુંકારો; તુચ્છકાર તૂટયૂટ વિ. તૂટેલું અને ફૂટેલું; ભાંગ્યુંતૂટ્યું તુંકારવું સ.ક્રિ. તુંકારો કરવો; તુચ્છકારવું
તૂટવું અકિ. (સં. ત્રુટયતિ, તુટ્ટ) ટુકડા થવા; ભાંગવું તુંકારો છું. તુંકાર; ટુંકારો
(૨) ભાગલા પડવા; ભંગ થવો (જેમ કે, મૈત્રી, તુંગ વિ. (સં.) ઊંચું (૨) ૫. પર્વત (૩) ટોચ; શિખર સગાઈ વગેરે) (૩) દેવાનું કાઢવું (૪) ભંગાણ તુંગભદ્રા સ્ત્રી. (સં.) દક્ષિણ ભારતની એક નદી પડવું; નાસભાગ થવી (૫) જોઈતું પૂરું ન હોવું; તુંશું વિ. (ફા. તુંગ) જાડું ભરાઉં; સ્કૂલ (૨) ન. ચવડા ખૂટવું; તોટો પડવો (૬) શરીરનાં અંગો કળવાં
ઉપરનો હળનો જાડો ભાગ (૩) ફૂલેલું પેટ (૪) તૂટો પુ. ખોટ; ખેંચ; તાણ; ઊણપ રીસથી ચડેલું મોં
તૂટ્યફૂટ્સ વિ. તૂટેલુંફૂટેલું, ભાંગ્યતૂટ્યું ત્રુિઠવું; રીઝવું તુંડ ન. (સં.) મુખ; મોં (૨) સૂંઢ (૩) ચાંચ (૪) માથું તૂટવુંઅ.ક્રિ. (સં. તુષ્ટ, પ્રા. તુર્થ-ત્રુઠ ઉપરથી) પ્રસન્ન થવું; તુંડ વિ. (ફા તુંદ) ચડાઉ; ઉતાવળિયા-ગરમ સ્વભાવનું તૂણ ન. (સં.) તીર રાખવાનું ખોખું; ભાથો; તૂણીરા તુંડમિજાજ પું. ચડાઉ - ગરમ મિજાજ
તૂણવું સક્રિ. (સં. સુન્ન, પ્રા. લુણ=લૂણવું - રજૂ કરવું તુંડમિજાજી વિ. તુંડમિજાજવાળું, ગરમ પ્રકૃતિનું
તે) કપડામાં જયાંથી દોરા ઘસાઈ તણાઈ ગયા હોય તુંડી પું. ગણપતિ
ત્યાં દોરા ભરી લેવા (૨) રૂને પીંખી રેસા તાણી પૂણી તુંતલી સ્ત્રી. () ન. માથાની ખોપરી
બનાવવા માટે હાથથી પીંજવું jતાં ન.બ.વ. તુંતું - તુંકારો કરવો તે
તૂણિયો છું. તૃણવાનું કામ કરનારો; તુષારો; રફૂગર તુંદ ન. (સં.) દુંદ; ફૂલેલું પેટ
તૂણીર છું. (સં.) (તીર રાખવાનો) ભાથો [કાવતરું તુંદ (ફા.) ન. તુંડ; મિજાજી
તૂત ન. બનાવટી વાત; જૂઠાણું; ગપ (૨) તરકટ; પ્રપંચ; તુંદમિજાજ છું. તુંડમિજાજ; ગરમ મિજાજ
તૂતક સ્ત્રી, ન. વહાણના ઉપલા ભાગમાં કરેલી તુંડમિજાજી વિ. તુંડમિજાજી; ગરમ મિજાજવાળું
સપાટીવાળો ભાગ-અગાસી તુંબ ન. (સં.) તુંબડીનું ફળ (૨) તેનું બનાવેલું પાણી તૂતી સ્ત્રી. એક પ્રકારનું પિપૂડું; તત્વકૂિતરું (બાળભાષામાં)
ભરવાનું પાત્ર (૩) માથું (તિરસ્કારમાં). તૂતૂ ઉદ્કૂતરાને બોલવવા માટે વપરાતો ઉદ્દગાર (૨) ન. તુંબડી સ્ત્રી. (સં. તુંબ) એક વેલો (૨) નાનું તુંબડું [પાત્ર તૂતૂત ન. તૂત પર તૂતની પરંપરા (૨) સાવ તૂત તુંબડું ન. તુંબડીનું ફળ (૨) તેવું બનાવેલું પાણી ભરવાનું તૂનવું સક્રિ. જુઓ “તૂણવું તુંબર ન. એક જાતનું તંતુવાદ્ય
તૂપ ન. (સં.) ધી તુંબ(-બુ)રુ છું. (સં.) એ નામનો એક ગંધર્વ તૂમડી સ્ત્રી, તુંબડી; હૂંબડી (૨) તુંબડીનું ફળ (૩) તેનું તુંબિ(-બી) સ્ત્રી. (સં.) તુંબડીનો વેલો (૨) વાઘનું તુંબડું બનાવેલું પાણી ભરવાનું પાત્ર (૪) (લા.) માથું કે તુંબિકા સ્ત્રી, તુંબડીનો વેલો (૨) તુંબ
પેટ (તિરસ્કારમાં) (૫) નાનું તુંબડું તુંબિ(-બી)પાત્ર ન. તુંબડાનું બનાવેલું પાણી ભરવાનું પાત્ર તૂમડું ન. તુંબડું; તુંબડું વૂિડાંનો બારીક રૂ જેવો પદાર્થ તુંબું ન. (સં. તુમ્બક, પ્રા. તુંબઇ) તંબૂરામાંનું તુંબડું તૂરન., સ્ત્રી, (સં. તૂલ) શીમળો, આકડો, ડોડી વગેરેનાં તૂઈ સ્ત્રી. તોઈ; કસબની ગૂંથેલી કિનારી, ફીત તૂર છું. વણાયેલું કપડું જેના ઉપર વીંટાતું જાય છે તે સાળનો તૂઈ સ્ત્રી. પોપટના જેવું બોલનારી પક્ષીની એક જાત ભાગ; તોર
[(દૂબળા લોકોનું) તૂઈ સ્ત્રી ઉજાણી
તૂર સ્ત્રી. (સં.) શરણાઈ; તુરાઈ (૨) ન. એક વાદ્ય તૂક સ્ત્રી. ટૂંક; કવિતાની કડી; ચરણ
તૂરા પુ.બ.વ. (અ. તુર્રહ) તોરા; છોગાં તૂક ન. વજન; બોજ
તૂરાટ(-શ) સ્ત્રી. તૂરાપણું; તૂરો સ્વાદ તૂક સ્ત્રી. (હિ) અક્ષરમૈત્રી (૨) અંત્યાનુપ્રાસ તૂરિયું ન. વેલા પર થતું દૂધીને મળતું એક શાક-ફળ તૂકબંદી(-ધી) સ્ત્રી. માત્ર પદ્યમાં કરવાની કારીગરી; લૂક તૂરી સ્ત્રી. (સં. સૂર્ય, પ્રા. તૂરિઅ, તૂર) એક વાદ્ય; તુરાઈ જોડવાનું કામ
(૨) સાળવીનો કાંઠલો કે કૂચડો (૩) બે છેડે તૂટ સ્ત્રી. તૂટી જવું તે; ભંગાણ (૨) અણબનાવ; વિરોધ અણીવાળો ખીલો
(૩) ખોટ; તંગી (૪) શરીરનાં અંગોમાં થતી કળતર તૂરી પું. (સં.) હરિજન જ્ઞાતિનો ભવાયો તૂટક વિ. છૂટું પડી ગયેલું (૨) ખંડિત; અપૂર્ણ (૩) તૂરી પું. (સં. તુરગ, પ્રા. તુરય) ઘોડો; તુરી (ઘોડો)
ક્રિવિ. છૂટક; કકડે કકડ (૪) સતત કે લગાતાર ચાલુ તૂરું વિ. (સં. તુવર, અપ. તૂર) આંબળાના જેવા સ્વાદનું નહિ એવું
તૂરો છું. તોર; છોગું; પાઘડીનો કસબ (૨) ફૂલની કલગી તૂટફાટ સ્ત્રી ફાટફૂટ; ફાટ (૨) અણબનાવ [અણબનાવ સૂર્ય ન. (સં.) એક જાતનું વાઘ (તૂરી) [કણસલું તૂટફૂટ સ્ત્રી તૂટવું અને ફૂટવું તે; ભાંગવું-ફૂટવું તે(૨) (લા.) ટૂલ ન. (સં.) કરસણ; પાક; મોલ; “ક્રોપ” (૨) રૂ (૩)