Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ખૂણિયો
૨૨૫
[ ખં-ખું)પ ખૂણિયો છું. ખૂણા માપવાનું સાધન
ખૂલવું અક્રિ. (સં. ખુલ્લ, પ્રા. ખુલ્લ ખુલ્લું થવું; ઊઘડવું બૂણી સ્ત્રી, નાનો ખૂણો
જિગાએ (૨) ખીલવું (ફૂલ) (૩) દીપવું; શોભવું (રંગ) (૪) ખૂણેખાંચરે ક્રિ.વિ. કોઈ ખૂણામાં-ખૂણા પડતી અપરિચિત ઉઘાડ નીકળવો
[બેવકૂફ ખૂણો પું. (સં. કોણક, પ્રા. કોણઅ) જયાં બે દિશા કે લીટી ખૂસટ ન. (સં.) વૃદ્ધ માણસ (૨) વિ. મનહૂસ (૩)
મળતી હોય તે જગા; કોણ; ખાંચો (૨) જાહેર કે ખંત-ખું)ખારવું અ.ક્રિ. ખંખું અવાજ કરવો (૨) (અમુક આગળ ઉઘાડું નહિ એવું સ્થાન કે પદ (૩) શોક- અવાજ કરી) ગળું સાફ કરવું (૩) હણહણવું (૪)
પતિના અવસાન પછી વિધવાએ ઘરમાં રહેવું તે (પોતાની હાજરી, મરદાઈ કે બડાશ બતાવવા) ખૂણોખાંચરો પં. ખૂણો કે ખાંચો (૨) ખૂણા પડતી કે ખૂંખારાથી અવાજ કરવો
ખાંચામાં આવતી જતી-ઓછી જાહેર-જગા ખૂ(-ખું)ખારો છું. ખૂખારવું તે (૨) ખૂંખારવાનો અવાજ બૂતવું અ.ક્રિ. (સં. ફંપતિ, પ્રા. ખુષ્પઈ) કાદવમાં ઊતરી ખૂ(-ખુંખૂટ-બુ) ન. (ખૂંખારવાનો કે ખાંસીનો) અવાજ
જવું; કળવું (૨) અંદર જઈ ચોંટી જવું (૩) ખંતવું; ખેં(-બુ), (oખાંચ) સ્ત્રી. ખૂણો; ખાંચો (૨) ખેંચવાની ખૂંપવું
[વાંધોવચકોછિદ્ર અસર; ભોંક (૩) લાગણી; અસર (૪) દાઝ; વેર ખૂદ(-ધોરું ન. ખોતરણું (૨) દ્વેષ ખાતર કાઢેલી ભૂલ; (૩) (૫) બારીક સમજ (૬) વાંધાવચકો; ખોડખાંપણ ખૂન ન. (ફા.) લોહી (૨) ખૂનની-વેરની તરસ; ખૂનસ ખેં(-બુ)ચવવું સક્રિ. ખેંચીને લઈ લેવું; પડાવી લેવું (૩) જીવથી મારી નાખવું તે; હત્યા
બં-બુ)ચવું અ.ફ્રિ. નડવું; ભોંકાવું (૨) મનમાં ખટકવું; ખૂન-ખરાબો પુ. (ફા. ખૂન+ખરાબી) મારફાડ; ખૂનામરકી દુખવું (૩) બંધનમાં પડવું; ખૂંપવું ખૂનખાર વિ. (ફા.) લોહી રેડાય એવું (૨) પ્રાણઘાતક; ખૂ(-ખું)ચાવવું સક્રિ. ખૂંચવી લેવું; ઝૂંટવી લેવું જીવલેણ
ખેં(-ખું), . આખલો; સાંઢ સીમાસ્તંભ; બાણ ખૂનતરસ્યું વિ. લોહીતરસ્યું
ખૂન-ખું), પૃ. જમીનની હદ બતાવતો ખોડેલો પથ્થર; ખૂનરેજી સ્ત્રી. (ફા. ખૂન+રેજી) લોહી રેડવું તે; કાપાકાપી; ખૂટ સ્ત્રી, પાટના ચાર ખૂણે કરાતી સોનાની ઢગલી (મો.)
કતલ (૨) લોહી રેડાય એવી-ખૂનખાર મારામારી; ખૂ(-ખું)ટર્ડ ન. ખૂટવાનું (મૂળ સાથે ખેંચવાનું) ઓજાર ખૂનામરકી
ખૂ-ખું)ટર્ડ ન. ઝાડનું ટૂંઠું; ખૂટું (૨) ખોરિયું; કોયણું ખૂબસ સ્ત્રી. ન. ખૂનની-વેરની તરસ; ખુન્નસ ખૂન-ખું)ટવું સક્રિ. મૂળ સાથે ખેંચી-ટૂંપી કાઢવું (૨) ખૂનસદાર વિ. ખુન્નસદાર; કિન્નાખોર
ચૂંટવું ટૂંપવું ખૂની વિ. ખૂન કરે એવું; ઘાતકી (૨) ખૂન કરનારું, ત્યારે ખૂ(ખું)ટિયો છું. ખૂટ; સાંઢ ખૂંપરું ન. દાઢીના વાળનો રહી ગયેલો ઠોંસો (૨) મોલ ખૂ(-ખોટી સ્ત્રી. (સં. ખુંટ) ખીંટી (૨) લાકડાની મેખ; કપાઈ ગયા પછી રહી ગયેલ તે તે ટૂંઠું
ખીલ (તથા જમીન માપવા) (૩) કપાળની બે ખૂપાવવું સક્રિ. “ખૂપવું'નું પ્રેરક (૨) બરાબર ગોઠવવું; બાજુથી વાળ ટૂંપાવીને કરાવેલો ખૂણો (૪) અંગજમાવવું (જેમ કે, દુકાન).
રખાની કળી (૫) (તંતુવાદ્યના) તાર લપેટવાની ખીંટી ખૂપવું અ.ક્રિ. (પ્રા. ખુધ્ધ=ડૂબવું) ખૂંપવું; ઊંડા ઊતરવું; ખેં(-ખું)ટો છું. (સં. ખુંટ, પ્રા. ખુંટ) ખીલો
ભોંકવું (૨) કળી જવું; અંદર ઊતરી ચોટી જવું; ખંતવું ખૂ-ખું)તવું સક્રિ. (સં. કુંપતિ) પગ વડે ગદડવું ખૂબ વિ. (ફા.) ઘણું: પુષ્કળ (૨) સારું; સુંદર ખૂદતલ વિ. ખોળાનો ખૂંદનાર ખૂબસૂરત વિ. રૂપાળું; ફૂડું
ખંત-ખુંદવું સક્રિ. (સં. સુંદતિ, પ્રા. ખુદઈ) ગૂંદવું; ખૂબસૂરતી સ્ત્રી, સૌંદર્ય; ફૂટડાપણું; દેખાવડાપણું
કચરવું (૨) કૂદતાં-કૂદતાં હમચી લેવી (૨) હેરાન ખૂબી સ્ત્રી. (ફા.) ખાસ ગુણ રહસ્ય (૨) મજા; લિજજત કરવું, વિતાડવું
(૩) ચાતુરી-ચતુરાઈ (૪) સૌંદર્ય, ચમત્કાર(૫) ભલાઈ ખૂન-ખું)દાખં(-બુ)દ સ્ત્રી. (‘ખૂંદવું' પરથી) ગૂંદાળંદ; ખૂબીદાર વિ. ખૂબીવાળું
ચગદાચગદી (૨) કૂદાકૂદ; ધમાચકડી ખૂમચાવાળો છું. ખૂમચામાં ભરીને વસ્તુઓ વેચનારો ફેરિયો ખૂન-ખું)ધ સ્ત્રી. (ખાંધ ઉપરથી) (પશુના) વાંસા પર હોતો ખૂમચો પુ. (ફા. ખાચહ) ઢળતા કાનાનો છાછરો થાળ ટેકો (૨) વાંસો વળી જવાથી થતો ટેકો (માણસને)
(૨) વેચવાની વસ્તુઓથી ભરેલો છાછરો થાળ (૩) ખં()ધાળું, ખંત-ખંધિયું, ખૂ(-ખું)વું વિ. વાંસે ખૂંધવાળું એમાં ભરેલી વસ્તુ; ભેટની વસ્તુ
(માણસ) ખૂરપી સ્ત્રી. (સં. સુરમ, ખુરાપ) નાનો ખૂરપો; ખરપડી ખૂન-ખું) ૫. પરણવા જતાં વરને પહેરવાનો ફૂલનો એક ખૂલતું વિ. (“ખૂલવું” ઉપરથી) ખુલ્લું કે પહોળું ભીંસાતું- શણગાર (૨) હજામત કરતાં રહી ગયેલ ખાંપા જેવા તંગ નહિ એવું (૨) ઊઘડતું (રંગમાં)
વાળ (૩) વિ. ખૂંપી ગયું હોય એવું ગરદ
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |