Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચંક
ખડકલો
२०८
[ ખડાઉતાર ખડકલો ૫. ખડકેલી ચીજોનો જથ્થો, ઢગલો
ખવાયેલું (૨) ખરડાયેલું; મેલું (૩) ઘસાયેલું; નબળું ખડકવું સક્રિ. ઉપરાઉપરથી ગોઠવવું
ખડ(-૨)પવું સક્રિ. (ખડખું ઉપરથી) ખોતરી-ઉખેડી કાઢવું ખડકાળ વિ. ખડકવાળું; પથરાળ
(૨) સોરવું ખડકી સ્ત્રી, (સં. ખડક્લિકા, પ્રા. ખડઝિઆ) ઘર ખડપિતરાઈ, ખડપિત્રાઈ વિ. મોટી પાંખીના પિતરાઈ
આગળની બાંધેલી-બારણાવાળી છૂટી જગા; ડેલી (૨) ખડપીઠ સ્ત્રી. ઘાસનું ખરીદ-વેચાણ બજાર બે અથવા વધારે ઘર આગળની એક સામાન્ય ખડખું ન. (ખૂરપી ઉપરથી) ખડપવાનું ઓજાર; ખરપી દરવાજાવાળી ગલી કે શેરી (૩) એવી જાતની- ખડપો છું. ખરપો; ખરપડો (૨) ચામડાં ઉઝરડવાનું ઓજાર
દરવાજાવાળી રચના અથવા એની ઉપરની ડેલી ખડ(-૨)બચડું વિ. ખાડામૈયાવાળું; ઊંચુંનીચું ખડ ખડ કિ.વિ. ખડ ખડ એવો અવાજ કરીને (હસવું ખડબડાટ કું. ખડબડવાળો અવાજ; ખડભડાટ (૨) (લા.)
(૨) સ્ત્રી. એવો અવાજ (૩) પીડા, ઉપાધિ (૪) ધમાચકડી (૩) તોફાન; ધાંધલ (૪) પેટમાં આવતી તકરાર; ખટપટ ખિડખડિયું (૩) બરતરફ થવું તે
[પડે તેવું ખડખડતું વિ. ખડ ખડ અવાજ કરતું (૨) ન. સૂકું નાળિયેર; ખડબાદાર વિ. ખડબાં નીકળે એવું; ઉપરના પડનાં ચોસલા ખડખડ ક્રિ.વિ. ખડખડ એવો અવાજ કરીને (૨) સ્ત્રી. ખડબું ન. જામી ગયેલા પ્રવાહીનું ચોસલું; ખર્દુ એવો અવાજ (૩) ગરબડ
ખડબૂચ(-ચુ) ન. (સં. ખર્ભુજ, ફા. ખર્ભુજહ) એક જાતનું ખડખડવું અ.ક્રિ. ખડ ખડ એવો અવાજ થવો
ફળ; તરબૂચ ખડખડાટ . ખડ ખડ એવો અવાજ થવો તે (૨) ક્રિ વિ. ખડબૂચી સ્ત્રી, તરબૂચી (૨) ટેટીનો વેલો એવો અવાજ કરીને (હસવું)
ખડબૂચું ન. ખડબૂચ, તરબૂચ (૨) ટેટી ખડખડાવવું સક્રિ. ખખડાવવું
ખડભડ સ્ત્રી. એવો અવાજ (૨) ગરબડ, ધાંધલ (૩) ખડખડિયું વિ. (૨) ન. ખડખડતું (૩) વસાય ખોલાય કજિયો; તકરાર (૪) દખલ
એવી નાનાં નાનાં પાટિયાની બારીબારણાંની મુકાતી ખડભડવું અ.જિ. ખડભડ અવાજ થવો (૨) તકરાર થવી રચના (૪) ન. સૂકું નાળિયેર (૫) ખાવાની એક ખડભડાટ મું. ખડભડ અવાજ (૨) ગરબડ, ધાંધલ વાની (૬) બરતરફ થવું તે; બરતરફી
ખડ(-ળ)ભળવું ક્રિ. ખળભળ અવાજ થવો (૨) હાલી ખડગ ન. ખડ્ઝ; તલવાર (૨) ગેંડાનું શિગડું
ઊઠવું; તળે ઉપર થવું (૩) મનમાં અજંપો થવો; ખડગ ખું. ખડક; એક પ્રકારની ચૂડી
ગભરાવું
એક જીવડું ખડચંદી સ્ત્રી. ઘોડાને ઘાસ સાથે અપાતું જોગાણ ખડમા(-માં)કડી સ્ત્રી, પાતળા લાંબા પગવાળું લીલા રંગનું ખડચંપો પં. (દ, ખડુ=મોટુંચંપો) એક જાતનો ચંપો ખડમોસાળ ન. (દ, ખડમોસાળ) માનું કે બાપનું મોસાળ ખડણ વિ. (‘ખડવુંઉપરથી) હરામ હાડકાંનું; આળસુ ખડવેવાઈ S. (દ. ખ+વેવાઈ) વેવાઈનો બાપ ખડતર(-લ) વિ. (સં. ખરતર) દુઃખ ખમી શકે એવું; ખડવું સક્રિ. (પ્રા. ખ=મર્દન કરવું) ખરેડવું (૨) લેપ
ખરવાણ (૨) મજબૂત બાંધાનું (૩) મહેનતું (૪) તુચ્છ કરવો (૩) ડાઘ લગાડવો (૪) સંડોવવું; આળ મૂકવું ખડતાલ પું. એ નામનો તાલ (સંગીત)
(૫) નઠારા કામમાં ભેળવવું ખડતાલ ન. કાંસીજોડાં; ઝાંઝ
ખડવું અ.ક્રિ. (દ. ખડિઅ) અટકવું; થંભી જવું (૨) ખડતાલ પુ. ગધેડાનું પાટું
હાથપગ વગેરે અવયવ ઊતરી જવો (૩) પડી જવું ખડતાલ પુ. આંતરો; ફરેતાળ
T(જમીન) ખડંગ કું. પવાથી ધાતુના વાસણનો થતો અવાજ (૨) ખડતાલ(-ળ)વું સક્રિ. ખરી વડે તોડવું-ખોદવું-ઠોકવું ક્રિ.વિ. એવો અવાજ કરીને ખડતુ(તૂસ ન. ખડખડતું; બરતરફી
ખડંગ ક્રિ.વિ. ઊભાં ઊભાં (૨) સાવધાન; જાગ્રત ખડતું વિ. ખડી પડતું (૨) બરતરફ થતું
ખડા સ્ત્રી. જોડાની પાની તરફનો ઊભો ભાગ (૨) ખડદાદા પુ.બ.વ. દાદાના દાદા; પરદાદા નુિં ચોસલું પાદુકા; ચાખડી (૩) પાડી; ખંડણી ખડ૬ન. પ્રવાહી પદાર્થનું જામેલો પોપડો; ખડબું (૨) દહીં- ખડાઈ સ્ત્રી. (‘ખટ'=શઠ) શઠતા (૨) કામચોરી ખડદું ન. છિદ્ર; દોષ; ખૂધરું (ખોતરણું)
ખડાઈ સ્ત્રી, ભેંસની માદાબચ્યું; પાડી ખડધાન(વન્ય) ન. (ખડ જેવું ધાન) વગરનેત્રે ખડાઈ વિ. ઊભું; ખડું
ઊગતું-ખેડ્યા કે વાવ્યા વિના થતું ધાન (સામો, ખડાઉ સ્ત્રી, પાવડી, ચાખડી
રાજગરો વગેરે) (૨) હલકી જાતનું અનાજ ખડાઉ સ્ત્રી. સૂકા ઘાસનો જથ્થો ખડધાલ(-યેલું) વિ. (ખધરાવું ઉપરથી) ચાઠાં; ખૂજલી ખડાલ વિ. સીધું ઊભું, ખડું
વગેરે થવાથી ખરાબ થયેલું; કીડ પડી હોય તેવું; ખડાઉતાર વિ. જડા ઉતારતાં વેંત-તરત સ્વીકારવાય એવી
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |