Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કઠારો] ૧૪ ૧
[ કડાઈ કઠારી પું. (કડવું પરથી) બફારો (૨) ગભરામણ કડકોચલી સ્ત્રી. કરચલી; કરચોલી (શૂરાતન ચડાવનાર કઠિન વિ. (સં.) ઝટ ભાગે કે પોચું નહીં એવું; સખત કડખેદ પું. કડખો (વીરરસની દુહા જેવી રચના) બોલનાર;
(૨) અઘરું; મુશ્કેલ (૩) મજબૂત (૪) દુઃખદાયક કડખો . દુહા જેવી વીર રસની એક રચના (૫) નિર્દય
[કામ કરતી સ્ત્રી કડછી સ્ત્રી. (સં. કટચ્છ, પ્રા. કડછુ) રસોઈ હલાવવા કે કઠિયારી(રણ) સ્ત્રી. કઠિયારાની સ્ત્રી (૨) કઠિયારાનું પીરસવાનું છેડે વાડકી જેવું લાંબી દાંડીનું એક સાધન કઠિયારો છું. (સં. કાષ્ઠહાર, પ્રા. કઠહારઅ) લાકડાં કાપી કડછો છું. મોટી કડછી વેચવાનો ધંધો કરનારો
કડછલ ૫. સિતાર, બીન જેવાં વાદ્યોમાં પડખે હોતો તાર કઠેડી સ્ત્રી, નાનો કઠેડો
કડડ, (કડડ) ક્રિ.વિ. તૂટવા કે કરડવાના અવાજથી કઠેડો છું. (સં. કાષ્ઠઘટ, પ્રા. કઠહડ) બારી, અગાસી, કડડડ ક્રિ.વિ. એવા અવાજથી
દાદરો વગેરે સ્થાનોએ પડી ન જવાય તે માટે કરેલી કડડડભૂસ ક્રિ.વિ. કકડભૂસ; “કડકડ’ એવા અવાજથી
આડ (૨) ગોખ; ઝરૂખો [(૩) રવેશ કડ(-)ણ સ્ત્રી. (સં. કટક) ખડકની કોર, કરાડ (૨) કહેરો છું. (સં. કાઇગૃહક, પ્રા. કઠહર) કઠેડો (૨) ઝરૂખો કોસની કાંબી (૩) આદત; લઢણ; ટેવ કઠોડિયો, કઠોડી સ્ત્રી. નાનું કઠોડું
કડતલું ન. કપાસની સાંઠીઓનો ગૂંથેલો પડદો; કટલું (૨) કઠોડું ન. (સં. કાષ્ઠપુટક) મસાલો રાખવાની ખાનાંવાળી નાનું ઝૂંપડું (૩) ઝૂંપડાનું બારણું લાકડાની પેટી; લક્કડિયું
કડદો પં. ઓછું આપવું તે; કપાત (૨) બાંધછોડ કરી કઠોડો છું. ગોખ (૨) વહાણનો પાછલો ભાગ (૩) કઠેડો કરવામાં આવતું સમાધાન ના સૂકા સાંઠા-કડબ કઠોર વિ. સં.) કર્કશ (૨) કઠણ (૩) નિર્દય; ક્રૂર કડપણું. કરપ; અંકુશ (હાક, ધાક) (૨) સ્ત્રી જાર-બાજરીકઠોરતા સ્ત્રી. (સં.) કઠોર હોવાપણું
કડપલું ન. છોડને કાપીકાપીને ખેતરમાં થોડે થોડે અંતરે કઠોળ ન. દાળ પડે એવું-દ્વિદલ અનાજ
ઢગલા કરવો તે; નાનો ઓઘો પૂળો કડ સ્ત્રી. એક વાર ખાંડેલી ડાંગર; કરડ (૨) ગણીને કડબ(-બી) સ્ત્રી. (સં. કોંબ) જાનબાજરીના સૂકા સાંઠાનો
અપાતી વસ્તુ ઉપર સેંકડે અપાતો વધારો કરડ કડલી સ્ત્રી. (સં. કરક) હાથનું એક ઘરેણું; કલ્લી કડ ક્રિ.વિ. કડ એવો અવાજ કરીને
કડલું ન. પગનું એક ઘરેણું; કહ્યું કડક વિ.બડૂકો બોલે એવું કઠણ; આકરું (૨) કાચું; અપરિ- કડલો . અંગૂઠા અને આંગળી વચ્ચે સમાતો જથ્થો
પક્વ(૩) કડાકાવાળું (૪)ભૂખ્યું (૫)તખતી (બારીની) કડવક ન. (સંસ્કૃતિકરણ થયેલ) અખ્યાન કાવ્યનું કડવું કડક સ્ત્રી. કાનનું એક ઘરેણું
અિવાજથી કડવાટ પું. કડવો સ્વાદ (૨) સ્ત્રી, લાગણીની-સંબંધની કડકડ ક્રિ.વિ. “કડ કડ' એવો અવાજ કરીને (ર) એવા ટતા-કડવાશ કડકડતું વિ. ઘણું જ તપી ગયેલું, ઊકળતું; જુઓ “કકડતું કડવાણી સ્ત્રી, કડવી દવા કે પદાર્થ કડકડવું અ.કિ. કકડવું
કડવાબોલું વિ. કડવું બોલતું; મીઠા બોલું નહિ એવું કડકડાટ વું. (૨) ક્રિ.વિ. કકડાટ; સપાટાબંધ કડવાશ સ્ત્રી. કડવાપણું (૨) કડવું ઔષધ કિડકડાટી સ્ત્રી. કકડાટી (૨) ક્રિ.વિ. કકડાટ કરીને કડવી સ્ત્રી, એક વેલ; ગળો
કિચરો કડકડાવવું સક્રિ. કકડાવવું
કડવી સ્ત્રી. ઘાટું વાવેલું અને ચારા માટે કાપેલું ઘાસ (૨) કડકડિત વિ. કકડેલું; કડક (૨) સફાઈબંધ; ઈસ્ત્રીબંધ કડવું ન. (સં. કડવકમ્) એક જ રાગના કાવ્યની કેટલીક કડકડિયું ન., પૃ. ટૂંટિયું – એક રોગ; “ઈન્ફલુએન્ઝા' કડીઓનો સમુદાય; ગેય આખ્યાનકાવ્ય-પ્રકારનો કોઈ કડકડીને ક્રિ.વિ. કકડીને (૨) ધસારાબંધ; ઘણા જ જોશમાં એક રાગમાંનો ઢાળ ઊથલા-વલણવાળો એકમ કડક-બંગાળી વિ. સાવ ખાલી-નિર્ધન
કડવું વિ. (સં. કટુક જેનો મૂળ અર્થ ‘તીખું', પા. કડુએ) કડકવું સક્રિ. (રવા.) કડાકો થવો (૨) ઢોલ વગાડવો - કરિયાતાના સ્વાદ જેવું; કટુ (૨) અપ્રિય (૩) ગુસ્સે થવું
તિાણ, તંગી કડવો ઘું. કરવટો; નાળચાવાળો લોટો કડકાઈ (-શ) સ્ત્રી. કડક મિજાજ; કડકતા (૨) નાણાંની કડવો ઘું. પાટીદારના એક પેટા પ્રકારની વ્યક્તિ કડકા બાલુસ વિ. કડક બંગાળી; સાવ ખાલી; નિર્ધન કડસલો છું. મોટી ભીંતને લગતી નાની ભીંત ચણીને કડકિયું ન. પુરુષના કાનનું ઘરેણું
તિાણ બનાવેલું ભંડારિયું; પડભીતિયું કડકી સ્ત્રી, કકડી; નાનો કકડો, કટકી (૨) નાણાંની તંગી, કડા . એક જાતની હલકી ડાંગર-ચોખા કડકું વિ. નાણાં વિનાનું; નિર્ધન
કડા પં. (સં. કુટજ) કડો (ઇન્દ્રજવનું ઝાડ) કડકો પું. કકડો
કડા સ્ત્રી. (સં. કટાહ) તળવાનું વાસણ; પેણી (૨) ચરુ કડકો વિ., પૃ. કડકબંગાળી (૨) મિજાજી
કડાઈ સ્ત્રી. (સં. કટાહક, પ્રા. કડાહઅ) કઢાઈ; પેણી
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |