Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઊંચાઈ
૧ ૧૮
ત્રિવેદી ઊંચાઈ સ્ત્રી. ઊંચાપણું (૨) તેનું માપ
સુધી અંદર અંદર વિસ્તરતું (૪) ઘાડુંક ગીચ (જેમકે, ઊંચાણ સ્ત્રી. ઊંચાઈ (૨) ઊંચી જગા; ટેકરી [‘ાઈજમ્પ વન) (૫) ગહન; ગંભીર; ન પામી શકાય એવું ઊંચીકૂદ સ્ત્રી. ઊંચકૂદકો-એક પ્રકારની એશ્લેટિક સ્પર્ધા; ઊંડેરું વિ. વધારે ઊંડું ઊંચું વિ. (સં. ઉચ્ચ, પ્રા. ઉચ્ચઅ) સપાટી કે બેસણીની ઊંદર પું, (સં. ઉંદુર) જુઓ “ઉંદર'
ઉપર ઊભું આવેલું કે ઊઠતું (૨) જેપ, નિરાંત કે ઊંદરડી સ્ત્રી, જુઓ “ઉંદરડી શાંતિ-સમાધાન વગરનું; અણબનાવવાનું (મન, ઊંદરડો ડું. જુઓ “ઉંદરડો' ['(ણિયું)' ન. શ્વાસ, જીવ) (૩) ઉચ્ચ; ચડિયાતું; ઉમદા (૪) અતિ ઊંદરકણી(-ણિયું) ૧. સ્ત્રી. જુઓ “ઉદરકણી સ્ત્રી. તાણેલ, લંબાવેલ (સૂર કે અવાજ)
ઊંદરવાઈ સ્ત્રી, જુઓ “ઉંદરવાઈ ઊંચુંનીચું વિ. ખાડામૈયાવાળું (૨) ખળભળી ઊઠેલું; વ્યગ્ર ઊંદરી સ્ત્રી, જુઓ “ઉંદરી’ ઊંચે ક્રિ.વિ. સપાટીથી ઉપર (૨) ઊંચી-ઊંચાણવાળી ઊંધ સ્ત્રી. (સં. ઉદ્ધિ = ગાડું હાંકનાર બેસે છે તે જગા)
જગાએ (૩) ઊંચી દિશામાં (૪) માથા ઉપર અડા અને માંચડાને સાંધતો ગાડાનો ભાગ; ધોરિયો ઊંચેરું વિ. વધારે ઊંચું (૨) કુલીન; કુળવાન ઊંધ સ્ત્રી, ઊંધાપણું (૨) ઊંધું
કિરનાર ઊંજણ ન. ઊંજવું તે (૨) ઊંજવાનું દ્રવ્ય-તેલ, દિવેલ વગેરે ઊંધકરમ્ વિ. અક્કરમી; અભાગિયું (૨) ઊંધાં કામ ઊંજણી સ્ત્રી. મંત્ર ભણીને કપડા કે સાવરણી વગેરેના ઊંધખોદિયું વિ. ઊંધાં કામ કરનારું (૨) અકકરમી; છેડાથી રોગ કે ભૂતને દૂર કરવાની ક્રિયા
ભાગ્યહીન
[ઉડાઉ ઊંજઝીણું ન. રાજકુમારી કે રાણીનો રસાલો (૨) ઊંધાંધળું વિ. ઝાંખું, નિસ્તેજ (૨) ચૂકખડું (૩) મૂર્ખ (૪) પરણેલાં વરકન્યાનું પોંખણું કરવું તે
ઊંધિયું ન. અમુક રીતે બાફેલાં સીંગ કંદનું ખાણું-વાનગી ઊંજવું સક્રિ. (પ્રા. ઉંજ = સચવું) તેલ નાખવું-પૂરવું ઊંધું વિ. (સં. અવમૂર્ધા, પ્રા. યુદ્ધ) અવળું; ઊલટું; (૨) રોગ કે ભૂત કાઢવા ઊંજણી નાંખવી
નીચે માથું ને ઉપર પગ જેવા આસનનું (૨) આખું; ઊંજાવવું સક્રિ. તેલ પુરાવવું
અવળું; સીધા કે સવળાથી સાવ ઊલટું-વિરુદ્ધ; ખોટું ઊંજાવું અક્રિ. તેલ પુરાવું
[ઊંચું પશુ ઊંધુંચ(-9)તું-તું) વિ. ઊંધું અને ચતું; આડુંઅવળું ઊંટ ન. (સં. ઉછ, પ્રા. ઉઢ) રણમાં ખૂબ ખપનું એક ઊંબાડિયું ન. ઉંબાડિયું; ઉમાડિયું; બળતું લાકડું; ખોયણું ઊંટગાડી સ્ત્રી. ઊંટ જોડવામાં આવે કે આવ્યું હોય તે વાહન ઊંબી સ્ત્રી. (સં. ઉબિકા, પ્રા. લિઆ) જુઓ “ઉંબી' ઊંટલારી સ્ત્રી. ઊંટ જોડવામાં આવી હોય તેવી લારી ઊંબેલો છું. ઝાડા-પેશાબની હાજત થાય તે; ચૂંક ઊંટડી સ્ત્રી, સાંઢણી; ઊંટની માદા (૨) સોનીનું ઓજાર ઊંહ ઉદ્દુઃખ, તુચ્છકાર અને અભિમાનનો ઉદ્દગાર ઊંટડો છું. ઊંટ (૨) ઊંટિયો; ભારે વજન ઉપાડવાનું યંત્ર; ઊંહકારો છું. “ઊંહ' એવો ઉદ્ગાર; દીર્ઘ નિ:શ્વાસ (૨)
[એવો, લેભાગુ વૈદ ગર્વના કે અનાદર અથવા તુચ્છકારનો ઉદ્ગાર ઊંટવૈદ પું. ઊંટનો માણસની દવા કરવાને લાયક ન હોય ઊંતું ઉદ્ઈનકાર કે જીદ દર્શાવતો ઉદ્ગાર ઊંટવૈદું ન. ઊંટવૈદનું કામ; લેભાગુ વૈદું ઊંટિયા(યુ)જીરું ન. એક ઔષધિ; ઇસબગુલ ઊંટિયો વિ. ઊંટ જેવો ઊંચો (૨) પું. ઊંટ (૩) મંદબુદ્ધિ
ને આળસુ માણસ (૪) ભારે વજન ઉપાડવાનું ઋ (સં.) દેવનાગરી વર્ણમાળાનો સાતમો સ્વર (પ્રાકૃતમાં (ઊંટની ડોક જેવું લાગતું) યંત્ર; “ન' (૫).
આ સ્વર નથી. સંસ્કૃતમાં એનું દીર્ધરૂપ પણ છે.) (ગાડાનો) અડો
ઋક(-ચ, ચા) સ્ત્રી. (સં.) વેદ (૨) વેદનો મંત્ર ઊંડળ સ્ત્રી. બાથ (૨) બાથમાં ભરાય તેટલી વસ્ત ઋક્ષ પું, ન. (સં.) રીંછ (૨) નક્ષત્ર; તારો (૩) પૌરાણિક ઊંડળ સ્ત્રી. (દ. ઉડી) પેટનો ગોળો - ચૂંક - આંકડી ભૂગોળના સાત પર્વતમાંનો એક ઊંડળગંડળન. ગોળો: પિંડાળો (૨) પેટમાં ગોળો ચઢવો ઋક્ષપતિ મું. (સં.) ચંદ્ર (૨) જાંબવાન રીંછ
- ચૂંક આવવી તે (૩) ઢંગધડા વગર બોલવું તે (૪) ઋક્ષરાજ પું. (સં.) જાંબવાન રીંછ ક્રિ.વિ. અવળ સવળ; ગોટાળો થાય એમ
ઋખિયું. ઋષિ; ગુર ઊંડાઈ સ્ત્રી, ઊંડાપણું, ગહનતા (૨) તેનું માપ
ઋવેદ પું. (સં.) ચાર વેદમાંનો પહેલો વેદ સિંગ્રહ ઊંડાણ ન. ઊંડાઈ; ઊંડાપણું (૨) જ્ઞાનશક્તિ
ઋગ્યેદસંહિતાસ્ત્રી. (સં.) ઋગ્વદની ઋચાઓનો વ્યવસ્થિત ઊંડાંન.બ.વ. મૂઠિયાંઢોકળાં
ઋગ્વદી વિ. (સં. ઋગ્વદિન) ઋગ્વદને જાણનારું (૨) ઊંડું વિ. (સં. ઉડ, પ્રા. ઉડઅ) સપાટીથી નીચે ઊતરતું
ઋગ્યેદ જાણનાર બ્રાહ્મણોના કુળમાં જન્મેલું (૩) પં. (૨) છીછરું નહિ એવું; ઘેરું (૩) અંદરથી લાંબુ-દૂર
ઋગ્વદી બ્રાહ્મણ
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |