Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઊ
ઉધખોદિયું
૧ ૧ 3
[ ઊજળાઈ સ્પષ્ટ થવું (જેમ કે, રંગ, આકાશ વગેરે) (૫)
નવેસરથી શરૂ થવું (જેમ કે, નિશાળ) ઊ (સં.) ગુજરાતી લિપિનો છઠ્ઠો સ્વર (૨) “ઉનું દીર્ઘ રૂપ ઊઘલવું અ.ક્રિ. (સં. ઉદ્ઘભૂતિ, પ્રા. ઉડ્યૂલઈ) પરણવા ઊઋણ વિ. કરજ વિનાનું અનૃણી એિક દવા કે લેપ (વરઘોડામાં) નીકળવું (૨) ફજેત થવું (કટાક્ષમાં) ઊક-ગ)ટો છું. (સં. ઉદ્ + વર્ત. સર.) દુખતી આંખની (૩) છલકાવું ઊકડું વિ. (સં. ઉત્કટુક, પ્રા. અધુડુઅ) ઉભડક; અધૂકડું ઊચક ક્રિ.વિ. ઊધડું, ઉચ્ચક ઊકલવું અ.ક્રિ. ગડી કે ગૂંચ-ગાંઠનું ખૂલવું; ગૂંચ-ગાંઠ ઊચકગ્રાન્ટ સ્ત્રી. નિયમથી થતું ચોક્કસ નહિ પણ ઊધડ વિનાનું-સરળ કે સીધું બનવું (૨) (અક્ષરો કે લખેલું)
અપાતું અનુદાન; બ્લોક ગ્રાન્ટ [ધમકાવવું વાંચી શકાયું (૩) પાર પડવું; સધાવું
ઊચકવું સક્રિ. ઊંચું કરવું; માથે લેવું (૨) ઠપકો આપવો; ઊકળબિંદુ ના કોઈ પણ પદાર્થ જે ઉષ્ણતામાને ઊકળે
ઊચકાવું અ.ક્રિ. “ઊચકવું'નું કર્મણિ, તે બિંદુ; ઉત્કલનબિંદુ; “બોલિંગ પૉઇન્ટ ઊચકી સ્ત્રી. વાધણી; હેડકી ઊકળવું અ.ક્રિ. (સં. ઉત્કલતિ, પ્રા. ઉક્કલઈપ્રવાહીનું ઊચકો પુ. ઉચ્ચક લીધેલ-આપેલ રકમ
ઊભરો કે ઊછાળો આવે એટલું ગરમ થવું (૨) ઊચક્કો પં. પારકા માલ ઉપર ચોરની નજર રાખનારો ગુસ્સે થવું
આદમી (૨) નંગ (૩) છકેલો માણસ ઊકાર છું. (સં.) “ઊ' વર્ણ (૨) “ઊ' ઉચ્ચાર
ઊચડવું સક્રિ. ઉચડવું; ચોટેલું ઉખાડવું ઊખડવું અ.ક્રિ. (સં. ઉસ્કૃત, પ્રા. ઉમ્બિડ) (વળગેલું કે
ઊંચમૂચ કિ.વિ. અચાનક; અચબૂચ; એકાએક ચોટેલું હોય ત્યાંથી) છૂટું પડવું (૨) જડમૂળથી નીકળી ઊચરવું સક્રિ. (સં. ઉચ્ચરતિ, પ્રા. ઉચ્ચાઈ) ઉચ્ચારવું; જવું (૩) ગુસ્સે થઈ જવું (૪) વંઠી જવું
ઉચ્ચાર કરવો; બોલવું ઊખડેલ વિ. વંઠેલ
ઊચરાવું અક્રિ. “ઊચરવુંનું કર્મણિ [(૩) અશાંતિ ઊખર વિ. સં. ઊષર) ખારવાળું (૨) સ્ત્રી. જેમાં કાંઈ ઊચલાઊચલ-લી) સ્ત્રી, ઊંચકાઊંચકી (૨) દોડાદોડી
પાકે નહિ એવી જમીન; ખારાટવાળી જમીન જિવું ઊચી જવું અ.ક્રિ. (ઢાર) વસૂકવું; દૂધ દેતું બંધ થવું ઊખરવું સક્રિ. ખરી પડવું (૨) ઠોકર ખાઈ નીચે પડી ઊછરવું એ ક્રિ. (સં. ઉશ્રીયતે, પ્રા. ઉચ્છિરઈ) પાલનઊખળ ન., (-ળી) સ્ત્રી, (-ળું) . (સં. ઉદ્ગલ, પ્રા. પોષણ ને સંભાળથી મોટા થવું
ઉમ્બલ) ખાંડણિયો (૨) ન. નાનું સાંબેલું ધૂિસરું ઊછરાવું અ.ક્રિ. “ઊછરવું'નું કર્મણિ ઊખળ ન. ચાર બળદવાળા ગાડાના બે આગળના બળદનું ઊછરેલ-પાછરેલ, ઊછર્યું-પાછર્યું વિ. ઊછરીને મોટું થયેલું ઊખળ ન. પહેલી વાર ખેડવાણ કરેલી જમીન
(બાળમરણમાંથી બચીને); સારી રીતે ઊછરેલું ઊખળો છું. ઊખળ; ખાંડણિયો
ઊછળકૂદ સ્ત્રી, તોફાન; ધમાચકડી ઊખળો પુ. વયના પ્રમાણ કરતાં ઊંચો વધી ગયેલો છોકરો ઊછળવું અ.ક્રિ. (સં. ઉચ્છલતિ, પ્રા. ઉચ્છલઈ) ઊંચે જવુંઊગ સ્ત્રી, ઊગવાની ક્રિયા; ઊગણી મુિકાતું અટકણ ફેંકાવું (૨) ઉછાળો મારવો (૩) છલંગ મારવી; કૂદવું ઊગટ સ્ત્રી. ઊભેલા વાહનના પૈડાંની આગળપાછળ
(૪) છૂટે હાથે વપરાવું (લાકડી, તલવાર, વસ્તુ ઊગટ સ્ત્રી. માંજવાપણું (૨) પીઠી
વગેરેનું) (૫) ખૂબ વધી જવું (જેમ કે, ભાવ) (૬) ઊગટવું સક્રિ. (સર. ઊપટવું) ઊટકવું; માંજવું (૨)
કોઈ જોશ કે આવેશમાં આવવું (૭) પ્રકાશિત થવું લગ્નવેળા વરકન્યાને સુગંધી પદાર્થોનું પ્રવાહી ચોળવું (૮) શોભાયમાન થવું ઊગટો ૫. જુઓ “ઊકટો”
ઊજકો પું. ખેતરમાં રખાતો ચાડિયો ઊગણી સ્ત્રી. ઊગ; ઉગળણ [(૩) શરૂઆત ઊજડ વિ. (સં. ઉજ્જટ, પ્રા. ઊજ્જડ) વેરાન; ઉજડ ઊગમ પં. (સં. ઉગત) ઊગવું તે (૨) ઉદ્ગમસ્થાન ઊજડ નોમ સ્ત્રી. અષાડ વદ નોમ-નવમી ઊગરવું અક્રિ. બચવું (૨) બાકી રહેવું
ઊજમ પું. (સં. ઉદ્યમ, પ્રા. ઉજ્જમ) હોંશ; ઉમંગ; આનંદ ઊગવું અ.ક્રિ. (સં. ઉજ્ઞાતિ, પ્રા. ઉગ્નઈ) આગળ અંકુર ઊજમાવું અ.ક્રિ. ઊજમ (ઉમંગ)માં આવવું
થવા; વધવું; ફૂટવું (બીજમાંથી) (૨) ઉદય થવો ઊજવવું સક્રિ. (સં. ઉદ્યાપતિ, પ્રા. ઉજ્જાવઈ) (વ્રતનું (જેમ કે, સૂરજ, ચંદ્ર) (૩) (મનમાં) મ્હરવું-ઉત્પન્ન ઉદ્યાપન (વ્રતસમાપિવિધિ) કરવું (૨) ઉત્સવ કરવો;
થવું (૪) ફળદાયી થવું; પરિણામરૂપે નીપજવું કોઈ પ્રસંગ વિધિસર પૂરો કરવો (૩) ફજેત કરવું ઊઘડવું અક્રિ. (સં. ઉદ્ઘતિ, પ્રા. ઉઘુડઈ) ઊઘાડું થવું; (કટાક્ષમાં)
ખૂલવું (૨) ખૂલી જવું (જેમ કે, નસીબ) (૩) ખીલવું; ઊજવાવું અ.ક્રિ. ‘ઊજવવું'નું કર્મણિ પ્રફુલ્લ થવું (જેમ કે ફૂલ, કળી વગેરે) (૪) સાફ- ઊજળાઈ સ્ત્રી, ઉજાશ (૨) સ્વચ્છતા (૩) સંસ્કારિતા (૪)
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |