Katyayanas Sarvanvkramani of Rigveda

SR No.: 020440
Original Sutra Author: N/A
Author: A A Macdonell
Publisher: Clarendon Press
Publication Year: 1886
Total Pages: 254
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 141

॥ वेदार्थदीपिका ॥
III
२३. उपांत्यास्तिस्र ऋतस्य होत्याद्या ऋताख्यदेव्यो वा । ऋतस्य देवे ऽभिधायकत्वेन साधना वैद्यो वा । भवे छंदसीति यत् तत्र साधुरिति वा॥ - २६. ऋषिवामदेव आधाभिस्तिसृभिरात्मानं स्वयमिंद्रमिव स्तुतवान् । स्वयं केंद्र आत्मानं तुष्टाव । ततश्राद्ये तृच इंद्रवामदेवयोपित्वं विकल्प्यते । इंद्रवामदेवात्मनोर्देवतात्वं च । परा नव । चतुर्थाशाचतस्रः पंचर्चान्तरसूक्तं च श्येनस्तुतिः। श्येन इति सुपर्णात्मनो ब्रह्मणो नाम । स श्राभिः स्तूयते । अथ नव श्येनस्तुतिः। किंवष्टौ। अत्र पक्ष उत्तरसूक्तस्यांत्या श्येनस्तुतिरेंद्री वा। उन्नरसूक्तस्यापत्रैव देवताभिधानं लाघवार्थे । तथा हि । परा नवेत्यादिके वसति वचनेऽत्रैव पराः श्येनस्तुतिरियुक्त उत्तरसूक्तेऽपि गर्भो नु पंचांत्या शक्करीत्यस्यानंतरमाद्याश्चतस्रः श्येनस्तुतिः सी वेति वाच्यं स्यात् । सप्तापि त्रिष्टुभः । चतुर्थादिचतुष्कं नित्यं वामदेवा ॥ . २t. ऐंद्रासौम सूक्तं । इंद्रश्च सोमश्च । भानङ् । अण्यादिवृद्धिः। उन्नरपदवृद्धभावश्चांदसः। शुद्धद्रदेवत्यं वा॥
३०. चतुर्विंशतिरित्युक्तौ चोचं नीवाश्चतुर्विशतिरित्युक्तं परिहतं च । दिवश्चितॄच इत्युषोदेवत्यकारार्दैद्रश्च ॥ ३१. अभी षु णः सखीनामिति पादनिचत् ॥
३२. त्रयोविंशोचतुर्विशीभ्यामैंद्रयोरश्वयोः स्तुतिः क्रियते ॥२२॥ . ३३-३४. इदमादीनि पंच सूक्तान्यभुदेवत्यानि । आर्भवं वा अभुर्विश्वेति सूत्रयोः संधावायादेशे शाकल्पलोपे प्र ऋभुभ्य इत्यृत्यक इति एखप्रकृतिभावौ॥ ३८. इदमादोनि त्रीणि सूक्तानि दधिक्राख्यदेवताया अभिधायकानि ॥
४२. पुरुकुत्सस्य पुत्रस्त्रसदस्यू राजर्षिः । यरुणत्रसदस्यू राजानाविति वक्ष्यति । स आदितः पडिभरात्मानं तुष्टाव । शिष्टा ऐंद्रावरुण्यः । पुरुकुत्सो गीदिः1 ॥
४३. सुहोत्रपुत्रौ पुरुमीळहाजमीळहौ हावृपी सूक्तस्य चोन्नरस्य च ॥ ४६. आद्या वायुदेवत्या । इदमाद्यावर्जमुनरं चंद्रवायुदेवायं ॥ ४७. आद्या वायव्या । ऐंद्रवायवं तु सूक्तं । एवं तीघा वायव्येत्यनुत्ता पूर्वसूत्र एव वायव्यादि
___ 1 Verses 8-10. WI; ऋतदेव्यो the rest. P1; तस्य देव P2, 12%3B स्योपदेशे 14; omitted by WI. 4 WI; अभिधायकवेन भावः । साधा वा PI; अभिधायत्वेन भावः । साधु वा P2, I23 भिधायकत्वनेष्ट्यभावः। साधवो I. Pan. IV, iv, II0. Pån. IV, iv, 98.
91 in W 1 only.
8 Satra on I, 239 Verses 9-II. 10 Cp. Introd. $4, 4, comm. 11 WI, I4; °वयादेशे PI, P2, 12. 12 Cp. Pan. VIII, iii, Ip. 13 प्र ऋभुभ्य: omitted in WI, PI, 143; ऋत्यक इति omitted in P2, I2. 14 Pan. VI, i, 128. 15 Sutra on V,27. 16 For पुरुकत read पुरुकुस in the Gana गादि (Bohtlingk's Pan., vol. ii).