SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 175
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir १५८ हरीतक्यादिनिघंटे अथ फनसनामगुणाः. फनसः कण्टकिफलः पणशोऽतिबृहत्फलः। पणशं शीतलं पक्कं स्निग्धं पित्तानिलापहम् ॥ २४ ॥ तर्पणं बृंहणं स्वादु मांसलं श्लेष्मलं भृशम् । बल्यं शुकप्रदं हन्ति रक्तपित्तक्षतव्रणान् ॥ २५ ॥ आमं तदेव विष्टम्भि वातलं तुवरं गुरु । दाहकन्मधुरं बल्यं कफमेदोविवर्धनम् ॥ २६ ॥ फनसोद्भूतबीजानि वृष्याणि मधुराणि च । गुरूणि बदविट्कानि सृष्टमूत्राणि संवदेत् ॥ २७ ॥ मजा फनसजो वृष्यो वातपित्तकफापहः । विशेषात्पनसो वज्यों गुल्मिभिर्मन्दवह्निभिः ॥ २८॥ टीका-फनस, कंटकिफल, पणस, अतिबृहत्कल, येह कटहलके नाम हैं. कटहल शीतल और पकाहुवा चिकना पित्तवातकों हरता है ॥ २४ ॥ तृप्तिकों करनेवाला, पुष्ट, मधुर, मांसकों करनेवाला और अत्यन्त कफकों करनेवालाहै. तथा बलकों करनेवाला और शुक्रकों करनेवालाहै. रक्तपित्त, क्षत, व्रण, इनकों हरताहै ॥ २५॥ वोही कच्चा विष्टम्भ करनेवाला, वातल, कसेला, भारीहै और दाहकों करनेवाला मधुर बलके हित कफमेदकों बढानेवाला है ॥ २६ ॥ कटहलके बीज शुक्रकों उत्पन्न करनेवाले मधुरहै और भारी मलको रोकनेवाला तथा मूत्रकों करनेवाला है ॥ २७ ॥ कटहलकी गिरी शुक्रकों करनेवाली वातपित्तकफकों हरतीहै, विशेषकरके वायगोलावाले और मन्दाग्निवाले कटहलकों न सेवन करै ॥२८॥ अथ क्षुद्रफनसनामगुणाः. लकुचः क्षुद्रपनसो लिकुचो डहुरित्यपि । आमं लकुचमुष्णं च गुरु विष्टम्भकत्तथा ॥ २९ ॥ मधुरं च ताथाम्लं च दोषत्रितयरक्तरुत् । शुक्राग्निनाशनं वापि नेत्रयोरहितं स्मृतम् ॥ ३०॥ सुपक्कं तत्तु मधुरमम्लं चानिलपित्तहृत् । For Private and Personal Use Only
SR No.020370
Book TitleHarit Kyadi Nighant
Original Sutra AuthorN/A
AuthorRangilal Pandit, Jagannath Shastri
PublisherHariprasad Bhagirath Gaudvanshiya
Publication Year1892
Total Pages370
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy