Darshanik Kosh Part 02

SR No.: 020174
Original Sutra Author: N/A
Author: Chhotalal N Bhatt
Publisher: Gujarat Varnacular Society Ahmedabad
Publication Year: 1938
Total Pages: 134
Language: Gujarati
Classification: Dictionary
File Size: 9 MB

Page 96

( ૨૦૭) રચના કરવામાં આવી હોય, તેમ છતાં જેમાં | અવશ્ય થવાને જ એમ હોવાથી, આ વૃથા સમગ્ર અર્થનું પ્રતિપાદન કર્યું હોય તે શાસ્ત્ર. | મહેનત છે એવું નિરંતર ચિંતન કરવું તે
૪. પ્રવૃત્તિ નિવૃત્તિ કુણાં નેવિ શાસ્ત્રવાસનાને છતવાને ઉપાય છે. तद्धमाधोपदिश्यन्ते शास्त्र शास्त्रविदेश विदुः ॥ शास्त्रवासनाफलम्-श्रमासूयामानमत्सर. જેમાં મનુષ્યની પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિના | મત્તિર-છાત્રવાહિતાપામાનર્થન | શ્રમ, (ક્તવ્યાકર્તવ્યનો) તથા તેમના (મનુષ્યોના) | અસૂયા (બીજાને ઉત્કર્ષ, ન ખવાપણું). ધર્મોને ઉપદેશ કર્યો હોય તેને શાસ્ત્રોને માન, મત્સર (અદેખાઈ) મેટા પુરૂષને જાણનારા વિદ્વાને શાસ્ત્ર કહે છે. તિરસ્કાર, સત શાસ્ત્રને દ્વેષ, ઇત્યાદિ દ્વારા
5. પિત્તવરજૂર્વ સાન્નિત્વમા લકોએ! મહા અનર્થરૂપી ફળ શાસ્ત્રવાસનાનું છે. જે વિષય જાણેલો નથી તે કહેવાપણું તે |
ફાવાસનીશુદ્ધા–અધ્યાત્મશાસ્ત્રાખ્યા શાાવ તે ન્યાય, વશેષિક, સાંખ્ય, વેગ, 1 સના વિષષનવિજરાયાવિહેતુઃ | મીમાંસા અને વેદાન્ત એવા છ પ્રકારનું છે. અધ્યાત્મ શાસ્ત્રના અભ્યાસથી જન્ય અને
રાટાવાસના-શાસ્ત્રના તાત્પર્ય ગ્રહણ | વિષયોમાં દોષદર્શન વડે વિવેક વૈરાગ્યાદિને ન કરતાં તેના અધ્યયનાદિકની વાસના તે | હેતુ તે શાસ્ત્રવાસના શુદ્ધ કહેવાય છે. શાસ્ત્રવાસના.
TITધનવાસના-ITનાન ૨. શબાનનવનનિત ત્તિ રાસ્ત્રાર્થવ | રાશિમતીથલMવનમ્ ! ગંગાસ્નાન કરવું, પુનઃપનવરિનાથ મળતુ શાસ્ત્રવારના એ જે ! શાલિગ્રામનું તીર્થાદિક પ્રાપ્ત કરવું (પ્રાશને વાસના શાસ્ત્રના અનુભવથી ઉત્પન્ન થયેલી ! કરવું), એ શાસ્ત્રીય ગુણાધાન ( શાસ્ત્રમાં હોઈને વાદીને જીતવાની વગેરેના હેતુથી ! કહેલા ગુણોને દેહમાં ધારણ કરવા રૂપ) શાસ્ત્રોનું જ ફરી ફરી સ્મરણ કરાવવાના હેતુ- | દેહવાસના છે. ૨૫ હોય તે શાસ્ત્રવાસના. એ શાસ્ત્રવાસના
शास्त्रीयदोषापनयनदेह वासना-स्नाना. મલિન છે; કેમકે તે ભણવામાં કલેશ બહુ છે,
મનાઈમિરાવજાનચન | સ્નાન, આચમન, પુરૂષાર્થમાં નિપગી છે, ગર્વને હેતુ છે, દુઃખે કરીને પ્રાપ્ય છે, અને જન્મને હેતુ છે.
વગેરેથી અશુચિપણું દૂર કરવું તે શાસ્ત્રમાં ३. अनात्मशास्त्रेषु सकलप्रन्याभ्यासपाटववादि
કહેલી રીતે દેને દૂર કરવારૂપ દેલવાસના છે. વિનિપિિનવેરાતઃ શાત્રવાસના | અનાત્મ
શાસ્ત્રીયવાધ-બુચા િત્રહ્મતિરા શાસ્ત્રમાંના સઘળા ગ્રંથને અભ્યાસ કરી
કપામાવનિશ્ચય: શ્રતિ વગેરે શાસ્ત્રનાં વચને તેમાં કુશળતા મેળવી વાદીઓને પરાજય ! વડે બ્રહ્મથી ભિન્ન પ્રપંચના અભાવને નિશ્ચય કરવાના આગ્રહ રૂપ જે હેતુ તે શાસ્ત્રવાસના. કરવો તે શાસ્ત્રીયબાધ કહેવાય છે. જેમ
રાત્રિાસનાનપર – કન્યનાં ! “ ને નાનાસિત દિન” એ શ્રુતિ “ અહીં જન્મરણઘેલુમરાવાલારવવત સર્વે જે કાંઈ ભિન્ન ભિન્ન દેખાય છે તે (બ્રહ્મભિન્ન) વાનિ સુચવાતા મજમવયાવર મવિનાશા કાંઈજ નથી, એમ નિશ્ચય કરે તે શાસ્ત્રીઅમોનિતિ નિરન્તરતિમા સઘળા ગ્રંથનું ! બાધ કહેવાય છે. અધ્યયન હજાર જન્મ પણ પૂરું થવું અશક્ય शिक्षा-हस्वदीर्घादिवैदिकखरोच्चारणप्रतिહેવાથી, સાર કરતાં અસાર વધારે હોવાથી, વ શાસ્ત્રના હસ્વ, દીર્ઘ, વગેરે વૈદિક સઘળાજ વાદીઓને જીતવું કઠણ હોવાથી, સ્વરનું ઉચ્ચારણ કેમ કરવું તેનું પ્રતિપાદન અને પિતાનો પરાજય (કોઈ જગાએ પણ) | કરનારૂં શાસ્ત્ર.