Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
( ૧૪૯ )
વ્યાપાર માત્રથી દÒપૂણું ભાસાદિ પ્રધાનયાગને ८. देवमनुष्याद्युपासनाकाम सङ्कल्पा बन्धः । ઉપકારક થાય છે, માટે પ્રયાજ એ લેપ- દેવ અથવા મનુષ્યાદિની ઉપાસનારૂપ કામ કારકાંગ કહેવાય છે. એનેજ મીમાંસા સંકલ્પ તે બધ ‘બાવુપારી' કહે છે.
સ્વસમ્બન્ધેન વિશિષ્ટત્વમ્ । કા રૂપ કળ સાથે અવ્યવહિત પૂવૃત્તિત્વરૂપ સબંધે કરીને જે કૂળથી વિશિષ્ટપણું તેનું નામ કાપધાયકત્વ કારણુતા, જેમ, ઘડા ઉત્પન્ન થતી વખતે કુંભારના હાથમાં જે દંડ હોય છે, તે દંડમાં, અવ્યવહિત પૂર્વવ્રુત્તિવરૂપ સંબંધવાળા બટરૂપ ફળવડે વિશિષ્ટતા છે, એનું નામ દંડમાં લાપધાયકત્વરૂપ કારણુતા છે. અર્થાત્ બટરૂપ કુળનું કારણ છે; એવી રીતે જો દાંડા ઘટરૂપ ફળનું કારણુ થતા હોય અને તે, ધડા બનતી વખતે નિમિત્ત કારણરૂપે પણ હાજર હોય ( અવ્યવહિત પૂવૃત્તિ હોય ) તા તે દાંડા ઘડાનું કલાપધાયકત્વ કારણ કહેવાય.
ब
જોપયાયવર્—ાંતિપૂર્વત્તિ- માત્રની ઉત્પત્તિ તે બધ.
बन्धः - सत्यत्वेत ज्ञायमानो दृश्यसम्बन्धः ।
દૃશ્યસસંબંધ સત્યરૂપે જણાતા હોય તે બધ. ૨. કામને જ્ઞાનતાર્યસમ્બન્ધે વા। અજ્ઞાન અને તેના કાર્યાંરૂપ જગતની સાથે આત્માના
:
સબંધ તે અધ.
કુ. નિમાયાંશસિદ્ધત્વ:। અણુિ
માદિ આઠ પ્રકારનાં ઐશ્વયની આશાવર્ડ સિદ્ધ એવા સંકલ્પ તે અંધ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
९. संकल्पमात्र सम्भवो बन्धः । સંકલ્પ
૬. વર્ણાશ્રમધર્મધર્મનું વષઃ । વર્ષોંશ્રમનાં ધર્માંકમાં કરવાના સંકલ્પ તે અધ. ६. यागवततपोदानविधिविधानज्ञानसम्भवो बन्धः । યાગ, મત, તપ, દાનવિધિના વિધિના વિધાનનું જ્ઞાન, એ સર્વને સંભવ તે અધ.
૭. વરુને ક્ષાપેક્ષા સંજ્વા વન્ધઃ કેવળ મેાક્ષની અપેક્ષાથી સંકલ્પ કરવા તે બધ
વન્યપાર્થ (જૈન મતે)—કમ તે બધ કહે છે. અર્થાત્ ચાર પ્રકારનાં ધાતિક અને ચાર પ્રકારનાં અધાતિ ક, એમ આફ પ્રકારનાં કર્મ જન્મનાં હેતુ હોવાથી તે બંધ કહેવાય છે.
ચઢવાનૢ ( વવશેઃ )> રૂપ કે સ્પર્શનું પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન થાય તે બળવાન રૂપ કે બળવાન્ સ્પર્શે કહેવાય છે.
ફળની
દિલ સાધનમ્—સ્વર્ગાદિ ાથી રહિત યને જે યજ્ઞાદિક કરવામાં આવે છે, તે યજ્ઞાદિક । આત્મજ્ઞાનનાં બહિરંગ સાધન કહેવાય છે.
ઢિમુલત્વમ્——બહારના વિષેા તરફ મનનું વલણ હોવાપણું.
વાવમ્—(સન્યાસીના એક પ્રકાર) જેને શૌયના અગરૂપે ઘણું પાણી જોઇએ તે બહૂદક કહેવાય. બદકમાં રહેત્રે અતિપ ધર્મ તે અદ્ભૂદકત્વ.
बाधः - पूर्वप्रत्ययस्य व्यधिकरणप्रकार करवનિશ્ચય: । પ્રથમ થયેલા જ્ઞાનનું જે અધિકરણ
હોય તેનાથી ભિન્ન અધિકરણવાળું તે જ્ઞાન
છે, એવા નિશ્ચય.
૨. અપરોક્ષમિથ્યાત્વનિશ્ચયેા વષઃ । અમુક
૪. ચમચા મહત્ત્વ અન્યઃ । યમનિય-વસ્તુ મિથ્યા છે એવા સાક્ષાત્ જે નિશ્ચય તે માદિ અષ્ટાંગયેાગને સોંકલ્પ તે બધ
આય.
રૂ. સવિાસાવિયાનિવૃત્તિઃ । કા સહિત અવિદ્યાની નિવૃત્તિ તે બાધ.
४. प्रतीतार्थे परित्यज्यान्यार्थकल्पनं बाधः । જે પદાર્થ જણાતો હેાય તેને છેડીને તે સ્થળે ખીજા પદાર્થની કલ્પના તે બાધ.
૫. અધિષ્ઠાનના વાસ્તવ સ્વરૂપના સાક્ષાકારથી કાર્યના પોતાના ઉપાદાન કારણરૂપ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020174 |
| Book Title | Darshanik Kosh Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chhotalal N Bhatt |
| Publisher | Gujarat Varnacular Society Ahmedabad |
| Publication Year | 1938 |
| Total Pages | 134 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 9 MB |