Bhagwad Gita Vivechanatmak Shabdakosh

SR No.: 020166
Original Sutra Author: N/A
Author: Prahlad C Divanji
Publisher: Munshiram Manoharlal Publishers Pvt Ltd
Publication Year: 1993
Total Pages: 411
Language: English, Sanskrit
Classification: Dictionary
File Size: 12 MB

Page 269

77. 78.
Secondary Word-Units
अभिक्रम/क्रम + अभि- अभिक्रमनाशः - अभिक्रमस्य नाशः ।
अभिभव / भू ( भव्) + अभि - अधर्माभिभवात् - ( विग्रहपद्धत्यै ' अधर्म' शब्दो दृष्टव्यः) ।
79. अभियुक्त युज् + अभि - नित्याभियुक्तानाम् - नित्यं ये अभियुक्ताः ते नित्याभियुक्ताः, तेषाम् ।
80. अभिरक्षित / रक्ष + अभि - (१) भीमाभिरक्षितम् । (२) भीष्माभिरक्षितम् |-- ( १ ) भीमेन अभिरक्षितम् । ( २ ) भीष्मेन अभिरक्षितम् ।
81. अभिष्वङ्ग अनभिष्वङ्गः - अभिष्वङ्गस्य अभावः ।
82. अभिसंधाय /धा + सम् and अभि- अनभिसंधाय - न अभिसंधाय ।
83. अभिस्नेह - अनभिस्नेहः - अभिस्नेहस्य अभावः ।
84. अभ्यन्तर— नासाभ्यन्तरचारिणी - नासायाः अभ्यन्तरं यौ चरतः तौ ।
85. अभ्यसन – स्वाध्यायाभ्यसनम् — स्वाध्यायस्य ( बेदस्य ) अभ्यसनम् ।
86. अभ्यास - (१) अभ्यासयोगेन । ( २ ) पूर्वाभ्यासेन । - ( १ ) अभ्यासः (योगविशिष्टः ) एव, अभ्यासेन वा, योगः अभ्यासयोगः, तेन अभ्यासयोगेन । ( २ ) पूर्वं (पूर्वजन्मनि ) कृतः अभ्यासः पूर्वाभ्यासः, तेन पूर्वाभ्यासेन ।
87. अभ्यासयोग — अभ्यासयोगयुक्तेन – अभ्यासयोगेन [विग्रहपद्धत्यै ' अभ्यास ' ( १ ) शब्दो दृष्टव्यः] युक्तः अभ्यासयोगयुक्तः, तेन ।
92.
93.
94.
95.
88. अभ्र - छिन्नाभ्रम् - छिन्नं अभ्रम् ।
89. अमर्ष – हर्षामर्षभयोद्वेगैः - हर्षामर्षभयैः (हर्षश्च अमर्षश्च भयं च हर्षामर्षभयानि, तैः ) कृताः उद्वेगाः हर्षामर्षभयोद्वेगाः, तैः ।
90. अमित- अमितविक्रमः - अमितः (न मितः ) विक्रमः यस्य सः ।
91. अमृत ( Nectar ) - ( १ ) अमृतोद्भवम् । ( २ ) अमृतोपमम् । (३) धर्म्यामृतम् । - (१) अमृतात् (समुद्रात् ) उद्भवः यस्य सः अमृतोद्भवः, तम् अमृतोद्भवम् । ( २ ) अमृतेन (मृत्युं वारयति अपहरति वा इति अमृतम् तेन) यत् उपमीयते तत् अमृतोपमम् । ( ३ ) धर्म्यं च तत् अमृतं च धर्म्यामृतम् ।
"
अम्बु – अम्बुवेगाः - अम्बूनां वेगाः ।
अम्ल — कटुम्ललवणात्युष्णतीक्ष्णरूक्षविदाहिनः । - (विग्रहपद्धत्यै ' अत्युष्ण' शब्दो दृष्टव्यः । ) अंश - एकांशेन - एक एव अंशः एकांशः, तेन ।
-
अयन – (१) उत्तरायणम् । (२) दक्षिणायनम् । - ( १ ) उत्तरे स्थितं अयनम् ( मार्गः ) उत्तरायणम् । (२) दक्षिणे स्थितं अयनम् दक्षिणायनम् ।
96. अरि - ( १ ) अरिसूदन । ( २ ) मित्रारिपक्षयोः । (३) सुहृन्मित्रार्युदासीनमध्यस्थद्वेष्यबन्धुषु । -- ( १ ) अरीणां सूदनः ( संहर्ता) अरिसूदनः; संबोधने विसर्गलोपः । ( २ ) मित्रस्य पक्षः अरेश्च पक्ष मित्रारिपक्षी, तयोः मित्रारिपक्षयोः । ( ३ ) सुहृदश्च
231