SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 206
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org कषायप्रकरणम् ] (७७७६) समङ्गादिक्वाथः (२) (बृ. यो. त. 1 त. ६४ ; वृ. नि. र. । अतिसा. ) समङ्गाधातकीबिल्वमानास्थ्यम्भोज केसरम् । बिल्वं मोचरसं लोध्रं कुटजस्य फलत्वचौ || पिबेतण्डुलतोयेन कषायं कल्कमेव च । श्लेष्मपित्तातिसारनं रक्तं वाथ नियच्छति ।। पञ्चमो भागः लज्जा की जड़, धायके फूल, बेलगिरी, आम की गुठली, कमलकेसर, बेलगिरी, मोचरस, लोध, कुकी छाल और इन्द्रजौ । इन्हें चावलों के धोवन ( तण्डुलोदक ) में पका कर अथवा पीसकर कल्क बनाकर पीनेसे कफपित्तातिसार तथा रक्तातिसारका नाश होता है । (७७७७) समङ्गादिक्वाथः (३) ( .यो. र. । बालातिसा. ; भा. प्र. म. खं. २ | बाला.; वृ. मा. बालरो. ) समङ्गाधातकीलोधसारिवाभिः मृतं जलम् । दुर्धरेऽपि शिशोर्देयमतीसारे समाक्षिकम् ॥ लज्जालुकी जड़, धायके फूल, लोध और सारिवा इनके काथमें शहद मिलाकर पिलानेसे बालकेांका भयंकर अतिसार भी नष्ट होता है । (७७७८) समङ्गादिक्षीरम् ( व. से. । अर्शो. ; भा. प्र. म. खं. २ अर्शो. ; वृ. मा. । अर्शो. ) समङ्गोत्पलमो चाह तिरीटतिलचन्दनैः । छागीक्षीरे प्रयोक्तव्यं गुदजे शोणितापहम् ॥ लज्जालुकी जड़, नीलोत्पल, मोचरस, लोध, तिल और लाल चन्दन । १९१ इनसे बकरीका दूध सिद्ध करके पिलाने से अर्शका रक्त बन्द होता है । Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ओषधियां समान भाग मिलित २॥ तोले, दूध २० तोले, पानी १ सेर । पानी जलने तक पावें । ) (७७७९) समीरदावानलक्वाथः ( यो. र. । वातव्या . ) भल्लातकानां शकलानि कृत्वा त्रिकोलमानं परिगृह्य वैद्यः । चतुष्पलं तोयसमन्वितोऽयं क्वाथश्चतुर्थांशक एष सम्यक् ॥ सिताघृतं गोपयमिश्रितेन काळं पला पलमेकयुक्तम् । क्रमेण पीतः खलु इन्ति वातान् समीरदावानलनामधेयः ॥ २२ ॥ माशे शुद्ध भिलावेके टुकड़ोंको ४० पानी में पकावें और १० तोले शेष रहने पर छान लें। तो इसमें १ तोला मिश्री, २॥ तोले घी और १० तोले गायका दूध मिला कर पीनेसे समस्त वातव्याधियां नष्ट होती हैं । ( जिन्हें भिलावा अनुकूल न आता हो उन्हें यह काथ न पीना चाहिये । ) (७७८०) सरलादिकल्कः ( वृ. मा. । वृद्धच. ) सरला गुरुकुष्ठानि देवदारु महौषधम् । मूत्रारनालसम्पिष्टं शोफ कफवातजित् ॥ For Private And Personal Use Only
SR No.020118
Book TitleBharat Bhaishajya Ratnakar Part 05
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNagindas Chaganlal Shah, Gopinath Gupt, Nivaranchandra Bhattacharya
PublisherUnza Aayurvedik Pharmacy
Publication Year1985
Total Pages633
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size12 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy